ديه زن

ديه از قوانين اسلام است و بر اساس تعاريف فقهي، مال يا پولي است كه به سبب كشتن انسان يا نقص عضو به كسي كه صدمه ديده است يا به بازماندگان او پرداخت مي‌شود.

موضوع ديه در حوادث رانندگي يكي از دغدغه‌هاي ذهني رانندگان است. البته با داشتن پوشش بيمه اجباري شخص ثالث تاحدي قابل رفع است. اما قوه قضاييه در راستاي اطلاع‌رساني عمومي و آگاه‌سازي آحاد جامعه به بررسي موضوعيت ديه طبق قوانين اسلام و ايران پرداخته و شرايط تعيين نرخ ديه در حوادث رانندگي را تشريح كرده است. در اين مطلب از مجله دلتا به موضوع شرايط ديه زن و مرد مي‌پردازيم.

شرايط ديه

ميزان ديه در دين اسلام براي مرد و زن مسلمان و مردان و زنان ساير دين‌هاي آسماني متفاوت است.

چهار ماه قمري ذي‌القعده، ذي‌‌الحجه، محرم و رجب ماه‌هاي حرام هستند. در اين چهار ماه ديه افزايش مي‌يابد.

قانون‌گذار در ماده ۴۴۵ قانون مجازات اسلامي به تعريف ديه پرداخته است كه بر اساس آن «ديه مقدار مال معيني است و در شرع مقدس به سبب جنايت غير عمدي بر نفس، عضو يا منفعت يا جنايات عمدي در مواردي كه به هر جهت قصاص ندارد، مقرر شده است».

مطابق تعريف ديه در اين ماده، مي‌توان گفت شرايط تعيين ديه شامل دو مورد زير است:

حالت اول در مورد جرايم عمدي است كه به دلايلي منجر به قصاص نمي‌شوند. مانند حالتي كه قتلي صورت گيرد و خانواده مقتول با قاتل توافق كنند و به جاي قصاص، مطالبه ديه نمايند.

حالت دوم زماني است كه جرايم غير عمدي (شامل جرم شبه عمد و جرم خطاي محض) صورت گرفته باشد كه در اين‌صورت نيز مرتكب با پرداخت ديه مجازات مي‌شود.

در چه مواردي ديه زن و مرد يكسان است؟

بر اساس قانون، ديه زن و مرد در تصادفات برابر است.

صندوق تامين خسارت‌هاي بدني بر اساس قانون بيمه شخص ثالث، يكي از حلقه‌هاي پوششي و حمايتي بيمه‌نامه شخص ثالث است. برابري بيمه زن و مرد از سال ۸۷ با اصلاح قانون بيمه شخص ثالث آغاز شد.

تبصره ۲ ماده ۴ قانون بيمه شخص ثالث سال ۸۷ تصريح كرده است: ديه زيان‌ديدگان بدون لحاظ جنسيت و مذهب بايد پرداخت شود. از آن سال شركت‌هاي بيمه مكلف به پرداخت يكسان ديه زن و مرد شدند. هم‌چنين تعهدات صندوق تامين خسارت‌هاي بدني اصلاح شد. بر اساس آن تصويب شد ميزان ديه زن و مرد در سوانح و حوادث رانندگي يكسان پرداخت شود.

ديه زن مطابق قانون مجازات اسلامي، نصف ديه مرد است اما در مورد آسيب رسيدن به دست، پا و يا بويايي و چشايي و... اگر مبلغ آن كمتر از يك سوم ديه كامل باشد براي زن و مرد يكسان است.

ديه، مالي است كه در جنايت‌هاي مختلفي كه در آن امكان قصاص كردن وجود نداشته و يا اين كه شاكي گذشت كرده باشد توسط قاضي  تعيين و شخص محكوم به پرداخت آن به شاكي يا خانواده او مي شود. در اين نوشتار از مجله دلتا به بررسي ديه زن در قانون مجازات اسلامي در سال ۱۴۰۰ پرداخته مي‌شود.

ديه زن در سال جاري چگونه است

نرخ ديه در قانون هرساله بر اساس ميزان تورم موجود در جامعه توسط قوه قضائيه تعيين خواهد شد. در سال جاري، ديه مرد مبلغ ۴۸۰ ميليون تومان (ديه كامل) و ديه زن نصف ديه مرد مي باشد.

اما اين ميزان ديه در صورتي كه زمان وقوع و آسيب در ماه هاي حرام يعني ماه‌هاي محرم، رجب، ذي الحجه و ذي القعده باشد متفاوت است. در ماه‌هاي مذكور ديه كامل (مرد) ۶۴۰ ميليون تومان و در صورتي كه زيان ديده خانم باشد نصف آن خواهد بود.اما اين تفاوت ديه در صورتي كه آسيب در اعضا مانند دست، انگشت، چشم، بيني و…و منافع مانند بويايي، چشايي، از بين رفتن حافظه و… باشد متفاوت است.

مواد قانوني مربوط

به عنوان مثال مطابق ماده ۵۶۰ قانون مجازات: “ديه زن و مرد در اعضاء و منافع تا كمتر از ثلث ديه كامل مرد، يكسان است. چنانچه اين مقدار ثلث يا بيشتر شود ديه زن به نصف كاهش مي‌يابد. ”

وضعيت ديه در تصادفات رانندگي

مطابق راي وحدت رويه صادر شده از ديوان عالي كشور و قانون بيمه اجباري:

“در خصوص تصادفات اعم از اينكه منجر به فوت شود يا نه، شركت هاي بيمه مكلف هستند بدون در نظر گرفتن جنسيت آسيب ديده، ديه خسارت هاي وارده را به آسيب ديده يا بازماندگان وي بپردازد و پس از آن به شخص يا اشخاص مقصر يا مسبب حادثه مراجعه كنند.”

پيشنهاد مطالعه: مطلب نكالت طلايي قرارداد پيش فروش ملك را مطالعه كنيد.