خريد مال غير

فروش مال غير از جمله جرائمي است كه علاوه بر اينكه نظم و امنيت جامعه را به هم مي‌زند، خسارت‌هاي مادي را بر قرباني جرم وارد مي‌كند. يعني زماني كه شخصي مرتكب اين جرم مي‌شود، مال شخص ديگر را نيز به فروش رسانده است كه اين امر، موجب زيان به صاحب مال مي‌شود.

قاعدتاً هر كسي اختيار اموال خودش را دارد. يعني كسي كه چيزي را خريده يا به هر روش قانوني ديگر (مثل ارث) به او منتقل شده است، حق دارد در چارچوب قانون، هر كاري خواست با آن انجام دهد. مثلاً آن را بفروشد، اجاره بدهد و …. اما بعضي‌ها علاوه بر اينكه صاحب‌اختيار اموال خودشان هستند، فكر مي‌كنند اختيار اموال ديگران را هم دارند! بله ‌تعجب هم دارد. تصور كنيد يك نفر خانه شما را بفروشد يا از او خودرويي بخريد و بعداً بفهميد كه اصلاً اين خودرو مال او نبوده است. به اين كار مي‌گويند انتقال و يا فروش مال غير . در اين نوشتار از مجله دلتا با ما همراه باشيد.

انتقال به چه معناست؟

در مبحث فروش مال غير، انتقال مال يعني اينكه اصل يا منافع آن مال، به ديگري واگذار شود. مثلاً انتقال يك آپارتمان، يعني اينكه مالكيت آن آپارتمان در اختيار كسي ديگر گذاشته شود. اين كار ممكن است از طريق فروختن يا حتي بخشيدن (صلح) انجام شود. منظور از «منفعت» هم اين است كه فوايدي كه از آن ممكن است به مالكش برسد، تصاحب شود.

مثل اينكه خانه فردي بدون اجازه‌اش به يك نفر ديگر اجاره داده شود. بنابراين كسي كه مال غير را بدون مجوز قانوني اجاره دهد‌، مشمول حكم انتقال مال غير است.

فرقي نمي‌كند كه فروشنده مال غير، عين آپارتمان يا ملكي را به ديگري منتقل كند يا منفعت آن را. در هر دو صورت شخص مرتكب جرم شده است.

آيا كسي كه مال غير را خريداري كرده است هم مجرم است؟

حالا حتماً مي‌پرسيد تكليف خريدار چيست؟ در جريان فروش مال غير، خريدار مال غير، ممكن است هم مجرم باشد و هم بي‌گناه. تعجب نكنيد! ماجرا اين است كه شايد خريدار اصلاً خبر نداشته باشد چيزي كه دارد مي‌خرد مال فروشنده نيست و به فرد ديگري تعلق دارد. در اين حالت، خريدار مقصر نيست. گرچه بايد مال خريداري‌شده را به مالك اصلي‌اش برگرداند.

اما اگر خريدار هنگام معامله بداند چيزي كه در حال خريدن آن است، مال شخص ديگري است، آن وقت او هم معاون جرم حساب مي‌شود و مجازات خواهد شد. دادستان و شاكي خصوصي وظيفه دارند، براي اثبات داشتن نيت و اطلاع خريدار از تعلق مال به ديگري، دلايل خود را به دادگاه ارائه دهند.

مجازات متخلفان

انتقال مال غير علاوه بر اينكه به يك نفر آسيب مي‌زند، باعث بر هم خوردن آرامش جامعه هم مي‌شود. به همين دليل، قانون‌گذار مجازات سختي را براي آن در نظر گرفته كه به شرح زير است:

• زندان از يك تا هفت سال.
• پرداخت جزاي نقدي معادل مالي كه دريافت كرده است.
• بازگرداندن مال به صاحب آن.
• انفصال مادام‌العمر از خدمات دولتي (اگر مرتكب، از كاركنان دولت باشد).

پيشنهاد مطالعه : براي آشنايي بيشتر با نكات حقوقي در اين زمينه، “پادزهري براي قرارداد فروش مال غير” را مطالعه كنيد.