در چه صورت حضانت سلب مي شود؟

به موجب ماده 1173 قانون مدني، دادگاه مي‌تواند تحت شرايطي، سرپرستي طفل را از پدر يا مادري كه حضانت او را بر عهده دارد سلب كند.

در برخي موارد ديده شده است كه اشخاص صلاحيت لازم براي سرپرستي طفل را ندارند و حضانت فرزندان توسط اين اشخاص با صدمات جسمي و روحي فراواني براي كودك همراه بوده است. به همين دليل قانونگذار به بيان شرايط سلب حضانت پرداخته و مصاديقي از سلب حضانت به دليل عدم مواظبت يا انحطاط اخلاقي والدين را پيش بيني كرده است. در اين نوشتار از مجله دلتا ابتدا سلب حضانت از دارنده آن را توضيح داده و در ادامه مصاديق عدم مواظبت و انحطاط اخلاقي والدين را مطرح خواهيم كرد.

سلب حضانت از دارنده آن

در ماده ۱۱۷۳ قانون مدني كه در سال ۱۳۷۶ اصلاح شده است، در خصوص سلب حضانت از كسي كه سرپرستي را بر عهده دارد چنين پيش بيني شده است: «هرگاه در اثر عدم مواظبت يا انحطاط اخلاقي پدر يا مادري كه طفل تحت حضانت اوست، صحت جسماني و يا تربيت اخلاقي طفل در معرض خطر باشد، محكمه مي‌تواند به تقاضاي نزديكان طفل يا قيم او يا به تقاضاي رئيس حوزه قضايي، هر تصميمي را كه براي حضانت طفل مقتضي بداند، اتخاذ كند».

در ادامه اين ماده نيز مصاديقي از عدم مواظبت و انحطاط اخلاقي هر يك از والدين مطرح شده است كه به اين موارد مي‌پردازيم:

شرايط سلب حضانت از والدين

در چه مواردي و به چه دلايلي، مي‌توان حضانت فرزند را از پدر يا مادر سلب كرد؟ در پاسخ به اين سوال، قانون مدني، برخي از مصاديق عدم مواظبت و انحطاط اخلاقي والدين را نام برده و در صورت وجود يك يا چند مورد از مصاديق ذكر شده در قانون، قاضي مي‌تواند حكم به سلب حضانت از دارنده آن صادر كند. مصاديق عدم مواظبت و انحطاط اخلاقي والدين مطابق ماده ۱۱۷۳ شامل موارد زير است:

• اعتياد زيان‌آور به الكل، مواد مخدر و قمار
• اشتهار به فساد اخلاق و فحشاء
• ابتلا به بيماري‌هاي رواني با تشخيص پزشك قانوني
• سوء استفاده از طفل يا اجبار او به ورود در مشاغل ضداخلاقي مانند فساد و فحشاء، تكدي‌گري و قاچاق
• تكرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف

نكته قابل ذكر در خصوص اين ماده اين است كه مصاديق عدم مواظبت و انحطاط اخلاقي مذكور در اين ماده حصري نيستند؛ بلكه قانونگذار از باب نمونه مواردي را بيان كرده است. بنابراين ممكن است كه قاضي موارد ديگري را نيز مشمول اين حكم قرار داده و به موجب آن، حكم به سلب حضانت از دارنده آن صادر كند كه ملاك آن، به خطر افتادن مصلحت‌ كودك است.

در واقع، اينكه چه مواردي از مصاديق عدم مواظبت و يا انحطاط اخلاقي محسوب مي‌شوند با قاضي است. به علاوه اينكه، اين قاضي است كه تعيين مي‌كند رفتار يا وضعيتي را مي‌توان از جمله دلايل عدم مواظبت يا انحطاط اخلاقي به شمار آورد يا خير.

پيشنهاد مطالعه : براي آشنايي با دانستني‌هاي حقوقي بيشتر “نفقه فرزند بر عهده كيست؟” را مطالعه كنيد.