عواقب عدم تمكين زن

قانون مدني، زن را موظف به اطاعت از شوهر چه در امور جاري زندگي و چه در مسائل زناشويي نموده و در مقابل اين تمكين، وي را مستحق دريافت نفقه دانسته است.

هنگامي كه زن و مرد با هم عقد ازدواج مي‌بندند، بر اساس شرع و قانون بايستي تكاليفي را در برابر يكديگر انجام دهند. به عنوان مثال زن از حق نفقه برخوردار است و در عين حال بايستي تمكين نمايد. تمكين، به معناي پذيرش شوهر در امور كلي زندگي خانوادگي و روابط زناشويي است. گاهي ممكن است كه به دليل اختلافات ميان زن و مرد، زن حاضر به تمكين در برابر شوهر خود نشود. به دنبال اين موضوع، اين سوال مطرح مي شود كه مجازات عدم تمكين چيست؟ در مجله دلتا به آثار حقوقي عدم تمكين خواهيم پرداخت.

تمكين از نظر لغوي به معناي اطاعت كردن است. و طبق قانون به دو دسته تقسيم مي‌شود كه عبارتند از :

تمكين عام

•  خوش رفتاري يا حسن معاشرت زن با شوهر و پذيرفتن خواسته‌‌هاي مشروع همسر است. البته شايان ذكر است كه مرد نيز موظف به رعايت تمكين است و بايستي نسبت به خواسته‌‌هاي مشروع همسر پاسخ مثبت بدهد.
• بنابراين اگر مردي از همسر خود توقعات نامشروع يا نامتعارفي داشته باشد، زن مكلف به اطاعت از او نيست. به عنوان مثال اگر مردي بر خلاف عرف از خروج همسر خود از منزل و بازديد خويشان و دوستان جلوگيري كند، زن مكلف به رعايت آن نيست.

تمكين خاص

• رابطه‌ خاص زوجيت و روابط جنسي زناشويي است. در مقابل تمكين، مساله عدم تمكين يا نشوز مطرح مي‌‎شود كه به معني نافرماني يكي از زوج ها نسبت به ديگري است.
• بنابراين نشوز نمي‌تواند صرفا مختص زن باشد. نافرماني شوهر و عدم ايفاي مقتضيات و ملزومات زندگي مشترك نشوز نام دارد. ولي در عرف و حقوق امروز، واژه‌ نشوز را بيشتر در مورد زن به كار برده‌‌اند. بطور مثال مردي كه نفقه‌ همسر را نمي‌پردازد يا با همسر خود حسن معاشرت ندارد ناشز است.

شرايط اجازه عدم تمكين زن

• در صورت قرار داشتن زن در عادت ماهيانه و بيمار بودن وي بطوري كه پزشك رابطه جنسي را منع كرده باشد.
• مطابق  ماده ۱۱۱۴ قانون مدني اگر حق تعيين منزل به زن داده شده باشد، زن مي تواند از زندگي كردن در منزل مرد خودداري و مرد بايد در منزل مورد تاييد زن، زندگي كند.
• چنانچه مرد منزل مستقل و مناسبي در شأن زن تهيه نكرده باشد، زن مي‌تواند از رفتن به منزل شوهر خودداري كند.
• اگر زندگي در منزل با شوهر موجب ترس از ضرر و زيان بدني، مالي و يا شرافتي براي زن باشد، وي مي‌تواند منزل را ترك و تا زماني كه همسر او صلاحيت لازم را پيدا نكرده، از بازگشت به منزل خودداري كند و در اين شرايط نيز به زن نفقه تعلق مي‌گيرد.
• چنانچه بعد از جاري شدن صيغه عقد، مرد به بيماري مقاربتي مبتلا شده بطوري كه رابطه جنسي موجب سرايت بيماري به زن شود، زن مي‌تواند از اين رابطه خودداري كرده، در حالي كه حق پرداخت نفقه وي محفوظ خواهد بود.

مجازات عدم تمكين زن

در قانون براي عدم تمكين از سوي زن مجازات در نظر گرفته نشده است. در واقع در صورت عدم تمكين، دادگاه اقدام به صدور راي الزام به تمكين مي‌كند كه طبق آن زن موظف است از همسر خود تمكين كند و در صورتي كه زن تغيير رويه ندهد، آثار حقوقي و حكم عدم تمكين براي وي به همراه خواهد داشت.

پيشنهاد مطالعه : براي آشنايي با دانستني‌هاي حقوقي بيشتر حقوق زن در طلاق توافقي به چه صورت است؟  را مطالعه كنيد.