كلاهبرداري جزء جرايم پيچيده بهشمار ميرود زيرا مجرمان همواره با برنامههاي دقيق نسبت به فريب و اغفال قرباني اقدام ميكنند.

يكي از ابزارهاي ارتكاب كلاهبرداري، چكهاي بانكي است. استفاده از چك در معاملات جايگاه و طرفداران خاص خود را دارد. اما هميشه گروهي وجود دارند كه از چك براي سودجويي و مقاصد مجرمانه استفاده ميكنند. در اين نوشتار از مجله دلتا به بررسي جرم كلاهبرداري با چك ميپردازيم.
منظور از جرم كلاهبرداري با چك چيست؟
علاوهبر كاربرد مفيد چك در تجارت، برخي افراد اقدام به كلاهبرداري، با چك ميكنند يعني فردي با سوءنيت، از چك بهعنوان ابزاري براي انجام مانور متقلبانه استفاده كند و قصد فريب ديگري و بردن مال او را بااستفاده از اين وسيله متقلبانه داشته باشد. استفاده از چكهاي مجعول و سرقتي ازجمله شيوههاي كلاهبرداران است. صدور عمدي چك بلامحل، نيز يك روش ديگر براي كلاهبرداري بهشمار ميرود. كلاهبرداري جزء جرايم پيچيده بهشمار ميرود زيرا مجرمان همواره با برنامههاي دقيق نسبت به فريب و اغفال قرباني اقدام ميكنند.
كلاهبرداري با چك بلامحل چگونه انجام ميشود؟
همه چكهاي بلامحل، ابزار كلاهبرداري نيستند، زيرا گاهي حساب فرد صادركننده چك مسدود است و او از اين موضوع بياطلاع است. گاهي نيز فرد از خاليبودن حساب اطلاع دارد اما قصدش اين است تا قبل از سررسيد چك، حساب خود را پر كند اما بهدلايلي موفق نميشود. واضح است قصد اين افراد از صدور چك، كلاهبرداري و فريب طرف مقابل نيست. درچنين مواردي مجازات فرد صادركننده چك بلامحل، مطابق قانون چك خواهد بود كه نسبت به مجازات كلاهبرداري خفيفتر است. در مقابل افرادي هستند كه عمدا و باعلم به خاليبودن حساب خود، اقدام بهصدور چك ميكنند و با تظاهر به داشتن پشتوانه مالي، طرف مقابل را فريب ميدهند و مال او را ميبرند. يا اينكه از چكي استفاده ميكنند كه بنابر ويژگيهايي مثل مطابقت نداشتن امضا، وجود قلم خوردگي در متن آن يا اختلاف در مندرجات چك، عملا امكان نقدكردن آن وجود ندارد. دراين موارد اگر شاكي بتواند ثابت كند فرد صادركننده چك بلامحل مرتكب مانور متقلبانه شده است، مجازات او براساس قانون تشديد مجازات مرتكبين ارتشاء، اختلاس و كلاهبرداري تعيين خواهد شد.
كلاهبرداري با چك سرقتي چگونه انجام ميشود؟
چكهاي سرقتي همواره ابزار خوبي براي ارتكاب جرم كلاهبرداري است. درمواردي كه سارق چك با صاحب حساب آشنا باشد معمولا با تقليد و شبيهسازي امضا وي، جرم جعل چك هم صورت ميگيرد. اما اگر بهجاي جعل امضاي صاحب حساب يك امضاي موهوم را درج كند، بهعلت عدم مطابقت امضا چك با امضا صاحب حساب، چك بلامحل محسوب ميشود. نتيجه اينكه، استفاده از چك سرقتي به هر نحوي كه باشد جرم محسوب ميشود، اما اگر بهقصد فريب ديگري و بردن اموال او از اين نوع چك استفاده شود جرم كلاهبرداري، با چك هم واقع شده است.
چه اقداماتي موجب كاهش احتمال وقوع جرم كلاهبرداري ميشود؟
- از افراد ناشناس چك قبول نكنيد و حتما هويت صادركننده چك برايتان مشخص باشد.
- مشخصات مندرج در برگ چك را با مشخصات صادركننده آن تطبيق دهيد. قبل از دريافت چك، آن را ازجهت كاملبودن و مخدوشنبودن بررسي كنيد.
- با ارسال شناسه ۱۶ رقمي چكهاي صياد به سرشماره ۷۰۱۷۰۱ بانك مركزي، ميتوان از اعتبار صادركننده چك مطلع شد.
- ازطريق سامانه ساد۲۴ ميتوانيد وضعيت چك را از جهت سرقتي يا مفقودي بودن بررسي كنيد.
براي آشنايي با نكات حقوقي بيشتر راههاي وصول چك برگشتي را مطالعه كنيد.