مستثنيات در قانون

اموال غير‌قابل توقيف را، چنين مي‌شود توضيح داد.: استثنائات بدهكار كه شامل اموالي است كه براي زندگي فرد يا يك خانواده ضرورت دارد كه قانون آنها را مشخص كرده است. مثل اتومبيلي كه بدهكار به وسيله آن درآمد خانواده خود را كسب مي‌كند و بجز آن، درآمد ديگري ندارد.

در اين بخش از مجله دلتا قصد داريم به بررسي اموال توقيف نشدني بپردازيم. زماني هست كه شخصي به موجب حكم دادگاه، محكوم به پرداخت ديني كه بر عهده‌اش بوده، مي‌شود. اگر شخص محكوم، از پرداخت وجه خودداري كند، با درخواست طلبكار، دادگاه با صدور اجرائيه حكم توقيف اموال وي را مي‌دهد. از اين طريق، مطالبه وجه از اموال محكوم صورت مي‌پذيرد كه به نفع طلبكار است.

اما در اين بين استثنائي وجود دارد. اينكه ممكن است شخص محكوم، شامل مستثنيات دين شود. به عبارتي برخي از اموال وي بنا به شرايط خاصي كه در قانون تعريف شده است، توقيف نمي‌گردد، چرا كه به هر حال بدهكار نيز حق اين را دارد كه وسايل ضروري معاش خود را همچنان حفظ كند و حتي وسايل كسب و كار خود را در اختيار داشته باشد تا بتواند با اشتغال به حرفه خود درآمدي بدست بياورد.

موارد مستثنيات دين، مطابق مقررات قانوني

همان‌گونه كه گفته شد، در برخي از مقررات قانوني، برخي ازمصاديق مستثنيات دين ذكر شده‌اند. از جمله آن‌ها، قانون آيين دادرسي دادگاه‌هاي عمومي و انقلاب در امور مدني، آئين‌نامه اجراي مفاد اسناد رسمي لازم الاجرا و طرز رسيدگي به شكايت از عمليات اجرايي، قانون اجراي احكام مدني و قانون نحوه اجراي محكوميت‌هاي مالي است.

موارد مستثنيات دين شامل موارد زير است:

• منزل مسكوني كه عرفا در شأن محكوم عليه در حالتي باشد كه ناتوان در پرداخت بدهي است. نكته مهم در اين خصوص اين است كه منزل مسكوني، بايد مورد نياز مديون بوده و در شأن يك شخص بدهكار باشد. بنابراين، در صورتي كه منزل بدهكار، بيش از يكي بوده يا به لحاظ عرفي مازاد بر شأن بدهكار باشد، قابل توقيف است.
• اثاثيه مورد نياز زندگي كه براي رفع حوائج ضروري محكوم عليه و افراد تحت تكفل وي لازم است. در اين رابطه هم شاخص مورد نياز و متناسب با شأن او مورد توجه است.
• آذوقه موجود به قدر احتياج محكوم عليه و افراد تحت تكفل وي. براي مدتي كه عرفا آذوقه ذخيره مي شود.
• كتب و ابزار علمي تحقيق و تحقيقاتي براي اهل علم و تحقيق متناسب با شأن آنها.
• وسايل و ابزار كار كسبه، پيشه وران، كشاورزان و ساير اشخاص كه براي امرار معاش ضروري آنها و افراد تحت تكفلشان لازم است.
• تلفن مورد نياز مديون.
• مبلغ اجاره ماهيانه كه به صاحب ملك پرداخت مي شود. مشروط بر اينكه، پرداخت اجاره بها بدون آن، موجب عسر و حرج گردد و عين مستاجره (ملك) مورد نياز مديون بوده و بالاتر از شأن او نباشد. بنابراين، مبلغي كه بعنوان وديعه پرداخت شده در صورتي كه نتواند اجاره بها را بدون مبلغ وديعه بدهد و در شان خودش باشد، قابل توقيف نيست.

پيشنهاد مطالعه : براي آشنايي بيشتر با نكات حقوقي در اين زمينه، “آيا مطالبه طلب بدون مدرك امكانپذير است؟” را مطالعه كنيد.