نكات حقوقي، مسائل حقوقي، مجله دلتا

يكي از مشكلاتي كه قانون با آن مواجه است و هر ساله پرونده‌هاي قضايي بسيار زيادي با اين موضوع به مراجع قضايي وارد مي‌شود بحث ارث است.

در مورد ارث باورهاي غلط حقوقي بسياري وجود دارد و همين باورها بر مشكلات به وجود آمده بيشتر دامن مي‌زند. در اين مطلب از مجله دلتا به موضوع تصورات غلط درباره ارث مي‌پردازيم.

محروم كردن از ارث

از جمله تصورات غلط درباره ارث اين جمله است كه به هيچ عنوان ارزش قانوني ندارد و والدين نمي‌توانند فرزند خود را از ارث محروم كنند. تنها عمل قانوني كه مي‌توانند انجام دهند انتقال دادن اموال به شخص ديگر در زمان حيات است. هم‌چنين افراد در مورد وصيت بر اموال نيز نمي‌توانند بيش از يك‌سوم آن‌ها را وصيت كنند.

بعد از فوت والدين، خانواده درجه يك مي‌توانند ارث به جا مانده را از فرزندان بگيرند

اين موضوع در قانون جايگاهي ندارد و بعد از فوت، ارث در ابتدا به افرادي كه با متوفي خويشاوندي نسبي (مانند فرزند) يا خويشاوندي سببي (مانند زن ياشوهر) دارند، تعلق مي‌گيرد.

ارثيه از طرف مادر بين دختر و پسر يكسان است؟

ارثيه‌اي كه از طرف مادر براي فرزندان باقي مي‌ماند هيچ تفاوتي با قانون كه بر ارثيه پدر حاكم است، ندارد. با توجه به ماده ۹۰۷ قانون مدني در مورد ارث بردن فرزندان از مادر، اگر مادري فوت كند و ابوين او (پدر و مادر) نيز فوت كرده باشند و يك يا چند فرزند داشته باشد، چنان‌چه فقط يك فرزند داشته باشد چه پسر باشد چه دختر باشد تمام ارث مادر به او مي‌رسد.

اما اگر اولاد متعددي داشته باشد كه همه پسر باشند يا همه دختر، ارث مادر مساوي بين آن‌ها تقسيم مي‌شود. اما اگر اولاد متعددي داشته باشد و بعضي از آن‌ها پسر و بعضي از آن‌ها دختر باشند پسر دو برابر دختر ارث مي‌برد.

بدهي‌ها و چك و سفته‌هاي والدين فوت شده را بايد فرزند پرداخت كند

اگر پدر شما بدهي داشته باشد و ناگهان فوت كند و با فوت پدر، طلبكاران براي گرفتن طلب خود به شما مراجعه كنند و از طرفي پدر هم مالي براي شما به ارث باقي نگذاشته باشد، بايد بدانيد كه شما هيچ تعهدي در قبال پرداخت بدهي پدر خود نخواهيد داشت.

اگر در عقد موقت بچه‌اي به وجود بيايد از پدر ارث نمي‌برد

ممكن است مردي زني را صيغه و يا عقد‌ موقت كند. مرد بايد بداند كه اگر در طول مدت عقد موقت فرزندي به وجود آيد اين فرزند از نظر حقوقي هيچ‌گونه تفاوتي با فرزند حاصل از ازدواج دائم ندارد و بايد حقوق او پرداخت شود.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي بيشتر جرم واردات داروهاي تقلبي و مجازات آن  را مطالعه كنيد.

مهريه مال زن است مرد هم بر اساس شرع و قانون بايد آن را بپردازد.

بخشش مهريه توسط زن در عقد نكاح، گاهي تحت تاثير احساسات و در مواردي نيز تحت اجبار شوهر صورت مي‌گيرد كه گاهي پيامدهاي نامطلوبي براي زن به همراه دارد. زن به محض عقد ازدواج، مالك مهريه است و مي‌تواند هر تصرفي كه بخواهد در آن بكند، در نتيجه زن مي‌تواند تمام يا بخشي از مهريه خود را به همسرش ببخشد و از دريافت آن صرف‌نظر كند. در اين نوشتار از مجله دلتا به بررسي بخشيدن مهريه و پيامد آن مي‌پردازيم.

پيامد بخشيدن مهريه

زن مي‌تواند مهريه خود را اعم از آن‌كه وجه نقد، مال منقول، مال غيرمنقول، طلا و هر آن‌چه كه به‌عنوان مهريه مهر او قرار گرفته است را در دفتر اسنادرسمي يا روي كاغذ عادي همراه با امضاي شهود به شوهرش ببخشد.

بخشش مهريه از جانب زن گاهي در اثر ناآگاهي از عواقب آن، صورت مي‌گيرد و در مواقعي پيامدهاي نامطلوب بخشش مهريه، ضرر و زيان‌هاي مادي و معنوي بسياري را متوجه زن مي‌كند. زني كه به هر دليلي قصد بخشيدن مهريه خود را دارد بايد تمام جوانب را در نظر گرفته و بعد تصميم بگيرد.

زن حق رجوع به مهريه‌اي كه بخشيده ندارد هم‌چنين پشيماني او تاثيري در بخششي كه انجام داده است ندارد و تا انحلال زمان نكاح نيز ديگر نمي‌تواند مهريه‌اش را مجددا از شوهرش مطالبه كند و مهم‌ترين حق مالي وي را از دست داده است.

اگر زن مهريه خود  را ببخشد و پس از مدتي تصميم به طلاق بگيرد چون طلاق خلعي خواهد بود بايد مالي را براي اين موضوع به شوهرش پرداخت كند و اين باعث مي‌شود زن از نظر مالي مجددا متضرر شود.

صورت‌هاي بخشش مهريه

بخشش مهريه به سه صورت هبه غير‌معوض، هبه معوض و ابراء انجام مي‌گيرد:

• هبه غيرمعوض: در اين مورد زن بدون هيچ عوضي، مهريه خود را مي‌بخشد يعني بدون اين‌كه انجام يا عدم انجام كاري را از شوهر خود بخواهد. 
• هبه معوض: زن در عوض بخشش مهريه انجام يا عدم انجام كاري را از شوهر مي‌خواهد، مثلا در عوض موافقت شوهر با طلاق، تمام يا قسمتي از مهريه خود را به او مي‌بخشد.
• ابراء: در اين مورد زن حق شوهرش را نسبت به مهريه ساقط مي‌كند، مثلا مي‌گويد تو نسبت به پرداخت مهريه بري‌الذمه هستي.

حق رجوع زن بعد از بخشش به مهريه

در هبه غيرمعوض زن هميشه مي‌تواند نسبت به آنٰ‌چه كه بخشيده رجوع كند اما در هبه معوض در صورتي‌كه عوض هم داده شده باشد طبق ماده ۸۰۳ قانون مدني، قابل رجوع نيست اما در مورد بخشش مهريه در مقابل طلاق، اگر زن در دوران عده به مهريه رجوع كند شوهر نيز حق رجوع به زوجيت (برگشت از طلاق) را خواهد داشت.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي بيشتر مطلب شرايط فسخ قرارداد ملك چيست؟ را مطالعه كنيد.

كلاهبرداري بيمه‌اي يكي از جرايمي است كه حجم زيادي از پرونده‌هاي كيفري را در مراجع قضايي به خود اختصاص داده است.

جرم كلاهبرداري بيمه‌اي را مي‌توان گرفتن خسارت از شركت‌هاي بيمه با توسل به وسايل و اسناد متقلبانه تعريف كرد. در اين مطلب از مجله دلتا به موضوع كلاهبرداري بيمه اي مي‌پردازيم.

ارتكاب كلاهبرداري بيمه اي سه شرط مهم دارد:

• استفاده از دستگاه‌هاي تقلبي و صحنه‌سازي.
• فريب شركت‌هاي بيمه.
• گرفتن مال شخص ديگر.

در همه موارد اين نوع كلاهبرداري، فرد بايد سعي كند با ترفند، كلاهبرداري، متوسل شدن به ابزارهاي متقلبانه و مرحله‌سازي از شركت‌هاي بيمه ديه يا خسارت بگيرد. استفاده از هر وسيله‌اي كه از نظر عرف كلاهبرداري محسوب مي‌شود، مي‌تواند موجب تحقق اين جرم شود.

انواع كلاهبرداري بيمه‌اي

• جابه‌جا كردن وسيله نقليه با وسيله نقليه بيمه شده در هنگام بيمه نشدن وسيله نقليه مقصر.
• خريد هم‌زمان بيمه بدنه‌هاي متعدد از شركت‌هاي مختلف بيمه و اعلام خسارت كل.
• استفاده هم‌زمان از بيمه شخص‌ثالث وسيله نقليه مقصر و بيمه بدنه وسيله نقليه آسيب ديده.
• انتقال اتومبيل مقصر و آسيب‌ديده در تصادفات مالي يا شخصي به منظور دريافت خسارت بيش‌تر با تباني با رانندگان.
• با نشان‌دادن يك ماشين مشابه ديگر از نظر رنگ، مدل و نوع، بيمه‌ بدنه را براي يك ماشين تصادفي خريداري كنيد.
• دستكاري و تحريف سوابق پزشكي.
• اعلام مرگ يا جراحت افراد به دليل حوادث رانندگي در حالي كه آن‌ها به دلايلي غير از حادثه رانندگي فوت كرده‌اند يا زخمي شده‌اند.
• رشوه‌دادن به آژانس‌هاي صدور يا كارشناسان حادثه و دريافت بيمه‌نامه و گزارش از آن‌ها پس از حادثه.

مجازات كلاهبرداري بيمه‌اي

• مطابق ماده يك قانون، تشديد مجازات مرتكبان رشوه، اختلاس و كلاهبرداري: طبق اين قانون مرتكب علاوه بر رد مال صاحب اصلي، وي از يك تا هفت سال زندان و جريمه نقدي برابر با مبلغي كه دريافت كرده است محكوم مي‌شود.

•  طبق ماده ۶۱ قانون بيمه اجباري: هركس مرتكب اقدامات متقلبانه از جمله صحنه‌سازي تصادف رانندگي يا خسارت عمدي شود به حبس درجه ۶ و جزاي نقدي معادل ۲ برابر مبلغ دريافتي محكوم مي‌شود.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي بيشتر مطلب شرايط پرداخت بدهي‌هاي فرد فوت شده را مطالعه كنيد.

قانون‌گذار در ماده 523 قانون مجازات اسلامي به بيان جرم جعل و تزوير پرداخته است.

يكي از جرايمي كه همواره در جامعه وجود دارد، جرم جعل است، كه به‌صورت‌هاي گوناگوني به وقوع مي‌پيوندد. يكي از مصاديق جعل، جعل امضاي متوفي است. در اين نوشتار از مجله دلتا به بررسي مجازات جعل امضاي متوفي مي‌پردازيم.

مجازات جعل امضاي متوفي

جعل امضاي متوفي طبق ماده ۵۲۳ قانون مجازات اسلامي اين‌گونه بيان شده است كه: جعل و تزوير عبارت است از، ساختن نوشته يا سند يا ساختن مهر يا امضاي اشخاص رسمي يا غير رسمي، خراشيدن يا تراشيدن يا قلم بردن يا الحاق يا محو يا اثبات يا ساييدن يا تقديم يا تاخير تاريخ سند نسبت به تاريخ حقيقي يا الصاق نوشته‌اي به نوشته­‌ ديگر يا به‌ كار بردن مهر ديگر بدون اجازه­­ صاحب آن و نظاير اين‌ها به قصد تقلب.

بنابراين، جعل امضا بدون اجازه صاحب آن و به قصد تقلب جرم بوده و با‌توجه به اين‌كه آن شخص از افراد عادي يا داراي سمت باشد، مجازات متفاوتي براي جاعل( جعل‌كننده) تعيين مي‌شود.
در جعل امضا متوفي نيز اگر فردي اعم از وراث يا فردي ديگر اقدام به جعل امضا متوفي با هدف به دست آوردن يا تصرف در اموال، ملك يا زمين و غيره كند كه به ضرر ديگران يا باقي وراث شود، جرم جعل محقق مي‌شود.

در مجازات جرم جعل امضا متوفي، اگر جاعل اسناد و نوشته‌هاي غيررسمي جعل كند، طبق ماده ۵۳۶ قانون مجازات اسلامي، علاوه‌بر جبران خسارت وارده به ۶ ماه تا دو سال حبس يا به ۳ تا ۱۲ ميليون ريال جزاي نقدي محكوم خواهد شد.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي بيشتر مطلب آيا دريافت مهريه بعد از ازدواج مجدد زن امكان‌ دارد؟  را مطالعه كنيد.

پرداخت نفقه زن براي مردان الزام‌آور است و عدم پرداخت نفقه زن موجب مشكلات زيادي در روابط خانوادگي مي‌گردد.

مطابق ماده ۱۱۰۶ قانون مدني در عقد دائم نفقه زن برعهده شوهر است. اين يكي از مزايايي است كه قانون‌گذار براي زنان در نظر گرفته است كه در صورت وجود شرايط تعلق نفقه به زن پرداخت مي‌شود. ضمانت اجراي پرداخت نكردن نفقه توسط مرد به دو نوع حقوقي و كيفري در قانون پيش‌بيني شده است. در اين مطلب از مجله دلتا به موضوع مجازات عدم پرداخت نفقه مي‌پردازيم.

ضمانت‌اجراي حقوقي عدم پرداخت نفقه زن

مطابق ماده ۱۱۱۱ قانون مدني زن مي‌تواند در صورت خودداري شوهر از دادن نفقه، به دادگاه رجوع كند. در اين‌صورت دادگاه ميزان نفقه را معين و شوهر را به دادن آن محكوم خواهد كرد.

هم‌چنين، طبق ماده ۱۱۲۹ قانون مدني در صورت نپرداختن شوهر از دادن نفقه و عدم امكان اجراي حكم دادگاه و الزام او به دادن نفقه، زن مي‌تواند براي طلاق به قاضي رجوع كند و قاضي شوهر را اجبار به طلاق مي‌نمايد.

بنابراين،  ضمانت اجراي حقوقي  پرداخت نكردن نفقه زن ناظر به حالتي است كه زن از طريق دادگاه‌هاي حقوقي اقدام به ارائه دادخواست حقوقي مطالبه نفقه نموده و نفقه خود را مطالبه كند.

در اين حالت در صورت وجود شرايط تعلق نفقه به زن، مرد موظف به پرداخت نفقه به وي خواهد شد. به‌علاوه اين‌كه اگر مرد به دلايلي نتواند نفقه زن را بپردازد، براي زن حق طلاق به‌وجود خواهد آمد.

ضمانت اجراي كيفري عدم پرداخت نفقه زن

طبق ماده ۵۳ قانون حمايت خانواده، هركس با داشتن استطاعت مالي نفقه زن خود را در صورت تمكين او ندهد يا از پرداخت نفقه ساير اشخاص واجب‌النفقه امتناع كند، به حبس تعزيري درجه شش محكوم مي‌شود.

تعقيب كيفري منوط‌ به شكايت شاكي خصوصي است و در صورت گذشت وي از شكايت، در هر زمان تعقيب جزايي يا اجراي مجازات موقوف مي‌شود.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي بيشتر مطلب آيا تمكين شوهر از زن جنبه حقوقي دارد؟  را مطالعه كنيد.

از جمله كساني كه از فرد فوت شده ارث مي‌برند خواهر و برادر متوفي مي‌باشند كه در دسته دوم طبقه بندي وراث قرار مي‌گيرند.

در رابطه با تقسيم ارث خواهر و برادر مي‌توان گفت درصورتي خواهر و برادر فرد فوت شده از وي ارث خواهند برد كه از دسته اول يعني پدر و مادر و فرزندان وي كسي در زمان فوت وي در قيد حيات نبوده باشد. در اين مطلب از مجله دلتا به موضوع تقسيم ارث بين خواهر و برادر مي‌پردازيم.

تقسيم ارث بين خواهر و برادر فرد فوت شده

با وجود خواهر و برادر متوفي ديگر فرزندان آن‌ها شامل وراث نخواهند بود و تا زماني‌كه حتي يك نفر از طبقه دوم وجود داشته باشد به طبقه بعد ارثي نخواهد رسيد.

طبق قانون ارث اگر وراث متوفي فقط يك خواهر يا يك برادر باشد همه ارث به او خواهد رسيد اما اگر چند خواهر يا چند برادر باشند ارث به طور مساوي بين آن‌ها تقسيم خواهد شد اما اگر وراث برادر و خواهر پدري( از پدر مشترك ) متوفي باشند سهم برادر‌ها دو برابر خواهر‌ها خواهد بود.

در قانون تقسيم ارث اگر وراث متوفي خواهر و برادراني باشند كه از نظر مادري اشتراك دارند نه پدري مال به طور مساوي بين خواهر و برادران تقسيم مي‌شود و ديگر برادران دو برابر خواهران از ارث سهم نخواهند داشت بلكه سهم هريك مساوي با ديگران خواهد بود.

وراث متوفي اگر هم خواهران و برادران پدري و مادري باشند( در پدر و مادر مشترك) مال را به شش قسمت تقسيم كرده يك قسمت به خواهر و برادر مادري و مابقي به خواهر و برادر پدري به نسبت هر برادر دو برابر خواهر خواهد رسيد.

در مورد ارث بردن خواهر و برادر از متوفي فرقي نمي‌كند متوفي مرد يا زن باشد و اگر متوفي خواهر و برادري نداشته باشد ارث به فرزندان خواهر و برادر‌هاي او خواهد رسيد.

پيشنهاد مطالعه : براي آشنايي بيشتر با ديگر نكات حقوقي مطلب، چگونه فرد ممنوع‌الخروج مي‌تواند از كشور خارج شود؟ را مطالعه كنيد.