تكليف حضانت فرزند بعد از فوت پدر و ازدواج مجدد مادر

مطابق قانون مدني رياست خانواده با پدر است و وظيفه پدر است كه مخارج زندگي را براي زن و فرزند تامين كند. اما اين به آن معنا نيست كه حق حضانت و نگهداري طفل تنها براي پدر يا كسي است كه او تعيين مي‌نمايد.

حضانت فرزند يا فرزندان مشترك، حق و تكليف والدين است و قانونا حضانت فرزند يا فرزندان چه دختر چه پسر تا ۷ سالگي با مادر است و بعد از آن تا ۹ سالگي براي دختر و تا ۱۵ سالگي براي پسر با پدر است. اما در هر صورت اساس تعيين حضانت مصلحت طفل خواهد بود. حال ممكن است براي عده‌اي از مادران كه حضانت طفل را بر اثر فوت شوهر عهده دارند اين سوال ايجاد شود كه اگر ازدواج كنند حضانت از آنان سلب خواهد شد؟ در اين نوشتار از مجله دلتا به موضوع حضانت بعد از ازدواج مادر مي‌پردازيم.

تفاوت حضانت و قيمومت

قيمومت به معناي سرپرستي و حمايت است. قيموميت در واقع نهادي است كه براي حمايت از محجوران اعم از صغير، سفيه و مجنون ايجاد شده است. در واقع، اشخاص صغير، سفيه و مجنون بايستي تحت حمايت شخصي باشند تا امور آن‌ها اداره شود.

در اين معنا، قيمومت با حضانت كه ناظر بر نگهداري، مراقبت و حمايت جسمي از فرزندان است تفاوت دارد. حضانت فرزندان در درجه اول به عهده پدر و مادر طفل است كه حق و تكليف به حضانت دارند. اما قيم به موجب حكم دادگاه براي اداره امور مالي محجور تعيين مي‌شود كه البته اولويت با نزديكان طفل است.

حضانت فرزند بعد از فوت پدر و ازدواج مادر

گفته شد كه حضانت و نگهداري فرزندان بر عهده پدر و مادر آن‌ها است. نمي‌توان بي‌دليل اين حق را از آن‌ها سلب كرد. حق حضانت فرزند يا فرزندان با ولايت و قيمومت فرزند كه بحثي مالي است متفاوت خواهد بود. بعد از فوت پدر ولايت و قيمومت فرزند يا فرزندان بر عهده جد پدري يا همان پدر بزرگ خواهد بود.

حضانت موضوعي جدا از نفقه، ولايت و قيمومت در امور مالي فرزند است. حضانت فرزند بعد از فوت پدر با مادر است و اين حق مادر است كه از فرزندش مراقبت كند.

طرز فكر عموم مردم اين است كه بعد فوت، پدربزرگ مي‌تواند حضانت را از مادر بگيرد در صورتي‌كه قانونا اگر مادر مشكل اخلاقي و رواني نداشته باشد قيم يا هر كس ديگري بعد از فوت پدر نمي‌تواند حضانت را از مادر بگيرد.

 اما در طلاق زوجين، اگر مادر حضانت طفل را بر عهده داشته باشد و ازدواج كند پدر مي‌تواند از دادگاه درخواست سلب حضانت از مادر كند كه مورد قبول دادگاه هم خواهد بود. زيرا ازدواج مادر از موارد سلب حضانت مادر محسوب خواهد شد.

حال اين سوال مطرح مي‌شود كه اگر پدر فوت شده باشد در زمان حضانت مادر اگر او ازدواج كند جد پدري يا قيم او مي‌تواند از دادگاه تقاضاي سلب حضانت از مادر كند؟

براي جواب به اين سوال ماده قانوني خاصي نداريم تا به آن استناد كنيم اما با توجه به ماده ۱۱۷۱ قانون مدني: در صورت فوت يكي از ابوين حضانت طفل با آن‌كه زنده است خواهد بود.

 رويه عرف دادگاه‌ها سلب حضانت از مادر در صورت شوهر كردن مشروط به زنده بودن پدر است. اما در صورت فوت پدر، مادر اولويت در حضانت فرزند دختر يا پسر را دارد حتي اگر ازدواج مجدد كند.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي بيشتر مطلب نحوه تقسيم ارث بين فرزندان دختر و پسر را مطالعه كنيد.