والدين در چه شرايطي از حضانت فرزند محروم مي‌شوند؟

طبق ماده ۱۱۶۸ قانون مدني، نگهداري از فرزندان هم حق و هم تكليف پدر و مادر است. بر اين اساس نمي‌توان حق نگهداري و تربيت فرزند را بدون دليل موجه و حكم دادگاه از پدر و مادر سلب كرد.

طبق ماده ۱۱۷۸ قانون مدني، پدر و مادر مكلف هستند كه در حدود توانايي خود به تربيت فرزند يا فرزندان خويش بر حسب مقتضي اقدام كنند و نبايد نسبت به آن‌ها بي‌توجه باشند. سهل‌انگاري در نگهداري و تربيت فرزند موجب سقوط حق حضانت مي‌شود. در اين مطلب از مجله دلتا به موضوع محروميت از حضانت فرزند مي‌پردازيم.

محروميت از حضانت فرزند

مطابق ماده ۱۱۷۳ قانون مدني اصلاحي ۱۳۷۶، هرگاه در اثر عدم مواظبت يا انحطاط اخلاقي پدر يا مادري كه طفل تحت حضانت اوست، صحت جسماني يا تربيت اخلاقي طفل در‌ معرض خطر باشد.

محكمه مي‌تواند به تقاضاي نزديكان طفل يا به تقاضاي قيم او يا به تقاضاي رئيس حوزه قضائي هر تصميمي را كه براي حضانت طفل‌ مقتضي بداند، اتخاذ كند.
‌موارد ذيل از مصاديق عدم مواظبت يا انحطاط اخلاقي هر يك از والدين است:

•  اعتياد زيان‌آور به الكل، مواد مخدر و قمار
•  اشتهار به فساد اخلاق و فحشاء
•  ابتلا به بيماريهاي رواني با تشخيص پزشكي قانوني
•  سوء استفاده از طفل يا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقي مانند فساد و فحشاء، تكدي‌گري و قاچاق
•  تكرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف

انواع ضمانت اجراي حضانت

قانون براي آن‌كه هريك از والدين وظايف خود را در اجراي حضانت فرزند بعد از طلاق به درستي انجام دهند، ۳  ضمانت اجرايي در نظر گرفته است كه از اهميت بسيار بالايي برخوردار هستند.

ضمانت اجراي جلوگيري از اعمال حق حضانت

طبق ماده ۶۳۲ قانون مجازات اسلامي، اگر كسي از دادن فرزنداني كه به اون سپرده شده است، به اشخاصي كه قانونا حق مطالبه دارند، امتناع كند به مجازات حبس از ۳ تا ۶ ماه يا به جزاي نقدي از يك ميليون و پانصد هزار ريال تا سه ميليون ريال محكوم خواهد شد.

ضمانت اجراي خودداري از اعمال حضانت

طبق ماده ۱۱۷۲، هيچ يك از والدين حق ندارند در مدتي كه حضانت فرزند به عهده اوست، از نگهداري وي امتناع كند.

در صورت امتناع يكي از والدين، حاكم بايد به يكي از نزديكان  فرزند را به هريك از والدين كه حضانت به عهده اوست، الزام كند.

ضمانت اجرايي عدم مواظبت از فرزند

طبق ماده ۱۱۷۳، اگر كسي كه نگهداري يا مواظبت از فرزند به اون سپرده شده است در انجام وظايف خود كوتاهي كند و زياني به فرزند وارد شود، مسئول جبران زيان وارده خواهد بود.

به عنوان مثال ماده ۶۳۳ قانون مجازات اسلامي گفته است. هرگاه كسي فرزند يا شخصي را كه قادر به محافظت از خود نيست، در محلي كه خالي از سكنه است رها نمايد. مجازاتش حبس شش ماه تا دو سال و يا جزاي نقدي سه تا دوازده ميليون ريال است.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي در اين شرايط زن مي‌تواند جدا از شوهرش زندگي كند مطالعه كنيد.