در چه شرايطي نفقه و مهريه به زن تعلق نمي‌گيرد؟

يكي از مسائلي كه براي افراد، هنگامي كه مي‌خواهند از هم طلاق بگيرند يا با هم ازدواج كنند يا در طول زندگي مشتركشان پيش مي‌آيد و با آن مواجه مي‌شوند، تعيين مقدار مهريه و نفقه يا دريافت يا عدم دريافت آن است.

يك‌سري حقوق مالي در قانون براي زنان در نظر گرفته شده است. برخي از اين حقوق، به موجب عقد نكاح به زن تعلق مي‌گيرند و ارتباطي به طلاق ندارند و مرد مكلف به پرداخت آن‌ها است. از جمله اين حقوق مي‌توان به نفقه و مهريه زنان اشاره كرد. اما سوالي كه همواره مطرح مي‌شود آن است كه محدوده اين حقوق تا كجا است؟ چه زماني اين حقوق به زن تعلق نمي‌گيرد؟ در اين مطلب از مجله دلتا به موضوع عدم تعلق مهريه و نفقه مي‌پردازيم.

در چه شرايطي مهريه به زن تعلق نمي‌گيرد؟

• بر طبق ماده ۱۰۸۹ قانون مدني هر گاه عقد بين زوجين به دليلي باطل باشد و بين آن‌ها نزديكي نيز واقع نشده باشد، مهريه به زن تعلق نمي‌گيرد. تنها استثناء آن فسخ به دليل عنن بودن مرد است. يعني مردي كه توانايي عمل زناشويي نداشته باشد كه در اين‌صورت با فسخ نكاح، زن نصف مهريه را دريافت خواهد كرد.
• اگر زوجين بين خود مهريه‌اي را تعيين نكرده باشند و قبل از آن كه ميزان آن تعيين شود، زن فوت كند و رابطه زناشويي هم برقرار نشده باشد، مرد هيچ الزام و اجباري در پرداخت آن ندارد. در غير اين‌صورت ورثه مي‌توانند مهريه زن را مطالبه كنند.
• پرواضح است در صورتي‌كه نوع طلاق، طلاق توافقي باشد و زن طبق توافق مهريه خود را به مرد بخشيده باشد نيز مهريه‌اي به زن تعلق نخواهد گرفت.

مواردي كه مرد مي‌تواند نفقه زن را پرداخت نكند

•  عدم تمكين زن

براساس قانون مدني درصورت عدم تمكين از طرف زن، وي مستحق نفقه نخواهد بود. تمكين به معني برآوردن همه نيازهاي شوهر و اجابت نمودن خواسته‌هاي شرعي وي از جمله رابطه زناشويي است.

•  ترك بي‌دليل منزل توسط زن

يكي ديگر از موارد اجازه عدم پرداخت نفقه به مرد، زماني است كه زن بدون دليل و بدون رضايت شوهر خانه را ترك نموده و حتي درصورت اقامت در خانه پدر نيز، مرد مي‌تواند از پرداخت نفقه خودداري كند.

همچنين درمورد زني كه بي‌دليل از تمكين شوهر دست بردارد و ناشزه يا نافرمان شود، مرد مي‌تواند علاوه بر عدم پرداخت نفقه، زن را طلاق داده و زن ديگري اختيار كند.

•  عقد موقت

درمورد عقد موقت نيز مرد ملزم به پرداخت نفقه نيست. مگر اينكه عقد موقت با شرط پرداخت نفقه جاري شود.

•  طلاق در شرايط نافرماني زن

هم‌چنين زني كه مطلقه باشد نفقه وي در زمان عده برعهده شوهر است مگر اينكه طلاق در شرايط نافرماني زن اتفاق افتاده باشد كه در اين‌صورت به وي نفقه تعلق نمي‌گيرد. البته درصورت بارداري زن از طرف شوهر، زن بايد تا زمان وضع حمل از مرد نفقه دريافت كند.

•  فوت مرد و عدم بارداري زن

درصورت فوت شوهر ، اگر زن از شوهر باردار نباشد به وي نفقه تعلق نمي‌گيرد. ولي اگر زن از شوهر باردار باشد، در زمان عده بايد نفقه وي از دارايي مرد و درصورت عدم دارايي مرد از اموال اقارب وي به زن پرداخت شود.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي آيا شوهر اجازه فروش جهيزيه زن را دارد؟ مطالعه كنيد.