فروش مال ديگران چه مجازاتي در پي خواهد داشت؟

مطمئنا در دنياي پرتلاطم امروزي، يكي از موضوعاتي كه مي‌تواند جوامع بشري را از اختلافات شخصي و جمعي در امان بدارد، «آشنايي با حقوق متقابل افراد با يكديگر و قانون» است.

قاعدتا هر كسي اختيار اموال خودش را دارد. يعني كسي كه چيزي را خريده يا به هر روش قانوني ديگر (مثل ارث) به او منتقل شده است، حق دارد در چارچوب قانون، هر كاري بخواهد با آن انجام دهد. مثلا آن را بفروشد، اجاره بدهد و غيره. اما بعضي‌ها علاوه بر اينكه صاحب‌اختيار اموال خودشان هستند، فكر مي‌كنند اختيار اموال ديگران را هم دارند. بله ‌تعجب هم دارد. تصور كنيد يك نفر خانه شما را بفروشد يا از او خودرويي بخريد و بعدا بفهميد كه اصلا اين خودرو مال او نبوده است. مي‌شود حدس زد كه چه حالي مي‌شويد. به اين كار انتقال مال غير مي‌گويند. در اين مطلب از مجله دلتا قصد داريم به موضوع مجازات فروش مال ديگران بپردازيم.

«انتقال» به چه معناست؟

انتقال مال يعني آن‌كه عين يا منفعت آن به ديگري واگذار شود. منظور از «عين» خود آن چيز است. مثلا انتقال يك آپارتمان، يعني اينكه مالكيت آن آپارتمان در اختيار كسي ديگر گذاشته شود. اين كار ممكن است از طريق فروختن يا حتي بخشيدن (صلح) انجام شود. منظور از «منفعت» هم اين است كه فوايدي كه از آن ممكن است به مالكش برسد، تصاحب شود. مثل اينكه خانه فردي بدون اجازه‌اش به يك نفر ديگر اجاره داده شود.

آيا خريدار هم مجرم است؟

حالا حتما مي‌پرسيد تكليف خريدار چيست؟ خريدار مال غير، ممكن است هم مجرم باشد و هم بي‌گناه. تعجب نكنيد! ماجرا اين است كه شايد خريدار اصلا خبر نداشته باشد چيزي كه دارد مي‌خرد مال فروشنده نيست و به فرد ديگري تعلق دارد. در اين حالت، خريدار مقصر نيست. گرچه بايد مال خريداري‌شده را به مالك اصلي‌اش برگرداند.

اما اگر خريدار هنگام معامله بداند چيزي كه در حال خريدن آن است، مال شخص ديگري است، آن وقت او هم معاون جرم حساب مي‌شود و مجازات خواهد شد.

همه مسئوليت‌هاي مالك

حتما تعجب مي‌كنيد اگر بگوييم كه مالك اصلي هم ممكن است در شرايطي خاص مجازات شود. لابد مي‌گوييد مالك كه كاري نكرده است، تازه دارايي او را بدون رضايت و اطلاعش فروخته‌اند! بله ظاهر امر اين‌طور است. اما همين مالك محترم هم مسئوليتي دارد. طبق قانون، اگر مالك ملك از وقوع معامله مطلع شود، نهايتا تا يك ماه پس از اطلاع، بايد اظهارنامه‌اي بنويسد و مالكيت خود را به اطلاع خريدار برساند.

اگر اين زمان بگذرد و مالك چنين كاري نكند، «معاون جرم» محسوب مي‌شود، چون در اين شرايط، اصلا بعيد نيست كه با فروشنده تباني كرده باشد تا از خريدار كه از جريان آگاه نبوده، كلاهبرداري كنند.

براي شكايت بايد به كجا مراجعه كرد؟

رسيدگي به اين جرم نيازمند طرح شكايت كيفري است. بنابراين، مرجع صالح براي رسيدگي به اين شكايت دادسرايي است كه جرم در حوزه آن واقع شده كه معمولا محل تنظيم قولنامه يا دفترخانه‌اي است كه انتقال سند در آن محل انجام شده است. پس براي شكايت كردن از كسي كه مال و اموال شما را به فردي ديگر منتقل كرده است، بايد به دادسرا شكايت ببريد.

مجازات فروش مال ديگران

انتقال مال غير علاوه بر اينكه به يك نفر آسيب مي‌زند، باعث بر هم خوردن آرامش جامعه هم مي‌شود، به همين دليل، قانون‌گذار مجازات سختي را براي آن در نظر گرفته كه به شرح زير است:

• حبس از يك تا هفت سال.
• پرداخت جزاي نقدي معادل مالي كه دريافت كرده است.
• بازگرداندن مال به صاحب آن.
• انفصال مادام‌العمر از خدمات دولتي (اگر مرتكب از كاركنان دولت باشد).

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي قوانين تعمير آپارتمان و مزاحمت براي ديگران مطالعه كنيد.