به طور كلي اموال، وسايل و اثاث منزل كه بر طبق رسم و رسوم زن به خانه شوهر ميآورد، تحت عنوان جهيزيه شناخته ميشود.
علي رغم اينكه از لحاظ قانوني به هنگام ازدواج تهيه جهيزيه از وظايف زن به شمار نميرود، با اين حال طبق عرف جامعه اين امر از سوي زوجه و خانواده وي صورت ميگيرد. در صورتي كه زوجين طي زندگي مشترك خود تصميم به جدايي از يكديگر بگيرند، بايد در مورد جهيزيه موجود تعيين و تكليف شود. در اين نوشتار از مجله دلتا به بررسي پس گرفتن جهيزيه و نكات قانوني استرداد جهيزيه ميپردازيم.
پس گرفتن جهيزيه
مطابق با ماده ۱۱۰۷ قانون مدني، تهيه اثاث خانه به عهده مرد گذاشته شده و زن اساسا وظيفهاي جهت تامين اثاث منزل ندارد، با اين حال در صورتي تهيه آن را به عهده گيرد و به عنوان اثاث خانه در اختيار مرد قرار دهد، ميتواند آن را مطالبه كند. به اين منظور در صورتي كه بر اساس اقرار مرد، شهادت شهود يا فهرست سياهه و ديگر دلايل محكمهپسند ثابت شود كه زن مقدار و اقلام مشخصي از اثاث را به عنوان جهيزيه به خانه مرد آورده و تحويل مرد داده، هر زمان اراده كند ميتواند از زوج اين وسايل را پس بگيرد و زوج حق مخالفت ندارد.
آيا استرداد جهيزيه قبل از طلاق امكان پذير است؟
پاسخ به اين سوال مثبت است چرا كه زن مالك آن وسايل است. اموال و وسايلي را كه شوهر در طول زندگي مشترك خريداري ميكند حتي آنچه را كه در خرابي يا استهلاك جهيزيه زن خريداري ميكند، جزء جهيزيه محسوب نميشود. جهيزيه همان است كه در شروع زندگي مشترك زن به خانه شوهر آورده است و اگر در طول زمان اين وسايل خراب يا مستهلك شوند، شوهر مسئوليتي و تكليفي براي پرداخت وجه آن يا دادن جايگزين ندارد؛ بنابراين اگر سالياني از زندگي گذشته باشد بديهي است كه بعضي از وسايل منزل مستهلك و يا بعضا خراب شوند. زن اگر بخواهد دادخواست استرداد جهيزيه بدهد فقط آنچه باقي مانده را ميتواند مسترد كند.
استرداد جهيزيه چگونه انجام ميشود؟
يكي از اركان اساسي كه در دعوا استرداد جهيزيه نقش كليدي بازي ميكند سياهه يا ليست وسايل جهزيه است كه زن به هنگام ازدواج به خانه مرد برده است. ليست اقلام جهيزيه يا همان سياهه از دير باز در كشورمان رايج بوده است و نمونههاي خطي قديمي به كرات ديده شده است. به اين منظور معمولا فهرستي كامل از جهيزيه با جزييات آن تهيه و پس از استقرار در خانه شوهر از وي امضا اخذ ميكنند كه اين اقلام به منزل وي آورده شده است. جهت طرح دعوا استرداد جهيزيه زن ميتواند از طريق دادگاه خانواده يا شورا حل اختلاف به استناد سياهه دادخواست تقديم كند.
آيا فروش جهيزيه توسط زوج تعقيب كيفري به دنبال دارد؟
اصولا جهيزيه بە رسم امانت از سوي زوجه در اختيار زوج قرار ميگيرد و زوج فقط ميتواند از منافع آن استفاده كند. با توجه به مال بودن جهيزيه و اختصاص اين اموال به زن، در صورتي كه مرد جهيزيه همسرش را به فروش برساند، ممكن است با اتهام فروش مال غير كه مجازات آن درحكم كلاهبرداري است، روبرو شود و تحت تعقيب كيفري قرار گيرد.
مطلب پيشنهادي: براي آشنايي بيشتر با نكات حقوقي جهيزيه طبق قانون بر عهده كيست؟ را مطالعه كنيد.
همچنين بخوانيد:
عواقب فروش جهيزيه بدون اجازه زن
در چه مواردي زن مجاز به عدم تمكين است؟
با ازدواج مجدد زن مهريه قطع ميشود؟
در چه مواردي مهريه به زن تعلق نميگيرد؟
با مجله حقوقي دلتا همراه باشيد