تقسيم ملك مشاع و نحوه اعتراض به آن

مال مشاع به مالي گفته مي‌شود كه بيش از يك مالك دارد. يعني هر مالك در جز جز كل ملك حق مالكيت دارد. حال اگر مالكين ملك مشاع بخواهند مال خود را از يكديگر جدا كنند، راه حل‌هايي در قانون پيش‌بيني شده است كه يكي از آنها افراز يا افراز اموال مشاع است. افراز به معني جدا كردن چيزي از چيز ديگر و در واقع تفكيك سهم هر يك از شركاي ملك است. در مجله دلتا افراز ملك مشاع و نحوه اعتراض به آن بررسي شده است.

شرايط تفكيك ملك

شركا مي‌توانند با تراضي و توافق ميان خود تقسيم را به نحوي كه مي‌خواهند انجام بدهند و اگر توافق حاصل نشود، متقاضي تقسيم اين حق را دارد كه اجبار شركا را به انجام تقسيم بخواهد. بنابراين هر شريك مي‌تواند هر وقت بخواهد تقاضا كند مال مشترك تقسيم شود، مگر در مواردي كه تقسيم به موجب قانون، ممنوع يا شركا به دليل دريافت وجه ملزمي، مستلزم بر عدم تقسيم شده باشند.

موانع افراز ملك

1. تقسيم به موجب قانون منع شده باشد.
2. شركا در ضمن قرارداد شرط عدم تقسيم كرده باشند.
3. هر گاه تقسيم باعث ضرر مالي يك يا چند نفر از شركا باشد تفكيك ممنوع است. (اجبار به تقسيمي كه مشتمل بر ضرر باشد جايز نيست.)
4. در مورد ملك مشاع، سند مالكيت معارض وجود نداشته باشد. نسبت به چنين ملكي تا زماني كه رفع تعارض نشده اقدام به افراز انجام نمي‌گيرد.

مرجع صالح براي رسيدگي به دعواي افراز

در حال حاضر، دو مرجع در رسيدگي به درخواست افراز صلاحيت دارند:

۱. محاكم دادگستري

۲. مرجع ثبتي

نحوه اعتراض به تصميم افراز

متقاضي درخواست ثبت، درخواست افراز يا تفكيك ملك را تقديم اداره ثبت مي‌كند. اداره مذكور اين درخواست را مي‌پذيرد يا رد مي‌كند. در هر دو فرض، از زمان ابلاغ تصميم واحد ثبتي، وكيل متقاضي ظرف ۱۰ روز مهلت دارد كه چنانچه اعتراضي به اين تصميم داشته باشد، به دادگاه عمومي حقوقي محل وقوع ملك مراجعه و دادخواستي مبني بر اعتراض تقديم كند.

تعيين سهم هر شريك بعد از افراز چگونه است؟

بعد از افراز ملك مشاع اين مساله پيش مي‌آيد كه كدام يك از قسمت‌هاي جدا شده متعلق به كدام شريك باشد. در اينجا هم راه اول تراضي و توافق است.

به اين معنا كه شركا بين خود به توافق مي‌رسند كه سهم‌ها را تقسيم كنند. در صورتي كه به تفاهم نرسيدند، از قرعه استفاده مي‌شود. در قانون نيز آمده بعد از افراز اموال مشاع در صورت عدم تراضي بين شركا با قرعه تعيين مي‌شود. البته در صورتي كه ميزان سهام شركا مختلف باشد، اول تعديل سهام انجام خواهد شد.