طلاق غيابي و نكاتي كه بايد بدانيد!

در دعاوي طلاق، گواهي عدم سازش براي هر يك از زوجين صادر مي‌شود و آن‌ها بايد در مدت چند هفته يا گاهي چند ماه روند طلاق خود را بگذرانند، اما برخي اوقات طلاق به صورت غيابي انجام مي‌شود.

????

ازدواج يكي از نيازهاي طبيعي انسان است كه با مسئوليت و ايجاد حق و تكليف همراه است. قانون‌گذار به پيروي از شرع براي تخلف از تكليف در زندگي مشترك زناشويي ضمانت اجراهايي را در نظر گرفته است كه يكي از آنها طلاق و طلاق غيابي است. در مجله دلتا در خصوص طلاق غيابي بيشتر توضيح داده شده است.

راي غيابي چيست؟

پيش از توضيح درباره طلاق غيابي لازم است بدانيم راي غيابي چيست؟ اگر عليه شخصي دادخواست داده شود و خوانده يعني كسي كه عليه او خواسته مطرح شده است خود ابلاغيه وقت رسيدگي دادگاه را تحويل نگرفته باشد و به تعبير حقوقي طبق ماده ۶۸ قانون آيين دادرسي مدني به او ابلاغ نشده باشد و يا اين كه در جلسات دادگاه حاضر نشود، در صورت محكوم شدن او ندادن لايحه، راي صادره غيابي است، راي غيابي ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ در همان شعبه قابل واخواهي است و كسي كه راي غيابي عليه او صادر شده است مي‌تواند ظرف مدت مذكور از دادگاه با ذكر دليل تقاضاي واخواهي و رسيدگي مجدد كند.

خواسته طلاق هم از قاعده مذكور مستثني نيست و اگر وقت رسيدگي به خوانده ابلاغ واقعي نشده باشد و در دادگاه نيز حضور نيابد و لايحه نيز نداده باشد در فرض محكوميت، طلاق غيابي است. اما با توجه به اين كه خواهان طلاق و خواسته طلاق مي‌تواند طلاق از طرف مرد يا طلاق از طرف زن باشد، در اين خصوص جداگانه توضيح داده مي‌شود.

طلاق غيابي از طرف مرد

طبق ماده ۱۱۳۳ قانون مدني حق طلاق در اختيار مرد است؛ بنابراين اگر مردي دادخواست طلاق به طرفيت همسرش بدهد چه زن در دادگاه حاضر شود و يا حضور پيدا نكند و لايحه نيز ندهد قطعا راي طلاق صادر خواهد شد. اما در حالت دوم راي صادره طلاق غيابي است و زن مي‌تواند در مهلت قانوني واخواهي كند. آنچه اهميت دارد اين است كه راي طلاق به درخواست مرد از سوي دادگاه صادر مي شود. به هر حال ثبت طلاق منوط است به پرداخت حقوق مالي زن كه در راي دادگاه منعكس مي شود.

حقوق مالي زن در طلاق از طرف مرد عبارت است از مهريه، اجرت المثل ايام زوجيت (به شرط مطالبه از سوي زن)، نفقه ايام عده، نفقه معوقه (در صورت مطالبه زن و استحقاق او) و شرط تنصيف اموال مندرج در عقدنامه ها به شرط امضاء اين شرط توسط مرد و موجود بودن اموال هنگام طلاق كه بعد از عقد خريداري شده باشد.

بعد از صدور حكم طلاق غيابي به درخواست مرد اگر مهريه قبلا توسط زن مطالبه نشده باشد مرد در صورت مصر بودن و ناتواني در پرداخت مهريه مي ‌واند دادخواست اعسار از پرداخت مهريه را به همان شعبه صادر كننده طلاق به طرفيت زن ارايه دهد. دادگاه در صورت حضور نيافتن زن يا نبودن او با توجه به شهادت شهود مرد، مهريه را تقسيط مي‌كند.

????

طلاق غيابي از طرف زن چگونه است؟

اگر دادخواست طلاق از طرف زن داده شده و شرايط طلاق غيابي را هم داشته باشد به اين معني كه برگه‌ ابلاغيه به شوهر داده نشده باشد و يا مرد با وجود ابلاغ، در دادگاه حاضر نشود و لايحه نفرستد، دادگاه حكم طلاق غيابي صادر مي‌كند.

شرايط طلاق غيابي از طرف زن

هرگاه شوهر چهار سال تمام غايب مفقودالاثر باشد، يعني غايب باشد و هيچ خبري از او در دست نباشد و زن دادخواست طلاق بدهد، دادگاه سه نوبت آگهي هر يك به فاصله‌ يك ماه در روزنامه محلي و يكي از روزنامه‎هاي كثيرالانتشار محل تهران با هزينه‌ خواهان منتشر مي‌كند. پس از گذشتن يك سال از اولين آگهي، چنانچه خبري از زنده بودن مرد نشود، دادگاه حكم به فوت فرضي مرد مي‌دهد. به عبارت ديگر فرض را بر اين مي‎گيرند كه مرد فوت كرده است.
نپرداختن نفقه توسط مرد به مدت شش ماه، حتي اگر خودداري مرد از دادن نفقه به دليل تنگدستي و فقر او باشد. در اين موارد، زن مي‌تواند براي مطالبه‌‌ نفقه به دادگاه مراجعه كند و در صورت عدم پرداخت نفقه از جانب مرد، دادخواست طلاق دهد. البته اگر زن در قبال شوهر تمكين نكند و از انجام تكاليف قانوني‎ خود بدون دليل موجه خودداري كند، ناشزه محسوب مي‌شود و حق دريافت نفقه را نخواهد داشت.
از ديگر شرايط طلاق غيابي كه از طرف زنان، بسيار مطرح مي‎شود، رهايي از زندگي پر مشقت و تحمل‌ناپذير است كه در پي آن درخواست طلاق مي‎كنند و در صورت اثبات عُسر و حَرَج و احراز اين شرايط توسط دادگاه، دادگاه حكم طلاق صادر مي‌كند. عسر و حرج يعني سختي و مشقتي كه توان و تحمل ادامه‌ زندگي براي زن وجود نداشته باشد. زن با مراجعه به دادگاه تقاضاي طلاق كرده و دادگاه مي‌تواند مرد را مجبور به طلاق كند. چنانچه در صورت اجبار دادگاه، همچنان مرد حاضر به طلاق نباشد، با اجازه دادگاه زن مي‌تواند طلاق بگيرد. شايان ذكر است، معيار تعيين عسر و حرج زن، عرف است كه با توجه به شرايط روحي و اجتماعي زن و شوهر و محيط و زمان و مكان تعيين مي‌شود. در عمل، اثبات اين ادعا از مشكل‌ترين مواردي است كه زن براي مطالبه طلاق با آن مواجه است.