نحوه تقسيم ارث توافقي بين ورثه چگونه است؟

وقتي شخصي فوت مي‌كند اموالي را از خود براي وراث به جاي مي‌گذارد.

گاهي ورثه براي تعيين ميزان ارث و تقسيم آن به دادگاه رجوع و تقاضاي تقسيم تركه مي‌كنند. گاهي هم خود ورثه طبق قانون يا توافق، اقدام به تقسيم ارث مي‌كنند. به‌عبارت ديگر «تقسيم به تراضي و توافق» عقدي است كه به موجب آن شركاء بدون الزام دادگاه توافق به تقسيم مال مشاع به نحو كلي يا جزيي مي‌نمايند. در اين نوشتار از مجله دلتا به موضوع تقسيم ارث توافقي بين ورثه مي‌پردازيم.

تعيين نحوه تقسيم ارث

در خصوص نحوه تقسيم ارث در قانون و عرف بسته به نوع مال، شيوه‌هاي مختلفي مقرر شده است كه در تقسيم ارث توافقي، وراث متوفي در وحله اول مي‌بايست در اين خصوص به وحدت نظر برسند.

 تقسيم به تفكيك

يعني جدا كردن و تقسيم مال غير منقول به قطعات كوچك‌تر. مثلا قطعه زميني به مساحت ۵ هزار متر مربع كه مالك يا مالكان آن تصميم دارند آن را به قطعات ۲۰۰ متر مربعي تقسيم كنند. اگر اين تقسيم صورت گرفت، گفته مي‌شود آن زمين به قطعات ۲۰۰ متر مربعي تفكيك شده است.

 تقسيم به افراز

در افراز لازم است كه ملك مشاع باشد. اگر ملك مشترك و مشاعي تفكيك شود حالت اشاعه و اشتراك آن از بين نمي‌رود اما در افراز سهم شريك مشخص و معين مي‌شود و از حالت مشاع بودن و اشتراك خارج مي‌گردد.

در افراز، ملك بر مبناي سهم شركاء تقسيم مي‌شود معمولا تفكيك براساس ميزان مالكيت شركاء صورت نمي‌گيرد بلكه به ترتيبي كه مثلا فروش قطعات سهل‌تر باشد انجام مي‌شود.

 تقسيم به تعديل

معني لغوي تعديل يعني از روي عدالت چيزي را تقسيم كردن. تعديل در جايي صورت مي‌گيرد كه برخلاف افراز، مال مورد نظر ارزش يكساني ندارد و اجزاي آن داراي قيمت‌هاي مختلفي هستند.

در اين نوع تقسيم بر اساس مساحت، تقسيم صورت نمي‌گيرد بلكه بر اساس ارزش مال تقسيم مي‌شود و عين مال بعد از تقسيم به ملكيت شركاء در مي‌آيد.

مانند زمين زراعي مشتركي كه يك قسمت آن از خاك حاصلخيزي برخوردار است و قسمت ديگر محصول به خوبي رشد نمي‌كند.

در اينجا كارشناس قسمت غير حاصلخيز را بيشتر حساب مي‌كند تا طرف ديگر از اين تقسيم ضرر نكند.

تقسيم غير مستقيم از طريق فروش مال مشترك و تقسيم وجه حاصل از فروش

آخرين مدل از انواع تقسيم غيرمستقيم است. يعني مال اشتراكي به هيچ كدام از روش‌هاي بالا قابل تقسيم نبود.

به منظور مستقل كردن مال، مال منقول يا غير منقول طبق مقررات اجراي احكام به فروش مي‌رسد و ثمن معامله نسبت به حصه شركا بين شركاء تقسيم مي‌شود.

تنظيم قرارداد تقسيم ارث توافقي

زماني‌كه وراث گواهي انحصار وراثت را از مرجع قضايي صالحه اخذ نموده‌اند و در خصوص نحوه تقسيم نيز تراضي كرده‌اند مي‌بايست توافق خود را مكتوب نموده و در قالب قرارداد در بياورند.
تراضي شركا براي تقسيم مال مشترك نوعي عقد است. زيرا آن‌جا كه تراضي وجود دارد عقد هم هست و در عقد نيز تراضي وجود دارد و از آن‌جا كه عقد است تمام شرايط عمومي و اختصاصي صحت عقد از جمله قصد و رضا و اهليت و معين بودن موضوع و مشروعيت جهت را نيز داشته باشد.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي بيشتر مطلب صلح عمري راه حلي براي انتقال اموال قبل از فوت  را مطالعه كنيد.