نفقه

انعقاد عقد نكاح داراي تبعات و آثار حقوقي و مالي و غيره است كه از مهم‌ترين آثار مربوط به آن، مي‌توان به پرداخت مهريه و نفقه و غيره اشاره كرد.

پرداخت مهريه و نفقه با توجه به شريعت اسلام بر مرد واجب است و اين وجوب فقط براي عقد دائم وجود دارد. در اين مطلب از مجله دلتا به موضوع شرايط قسط بندي كردن نفقه مي‌پردازيم.

نفقه چيست و چه مواردي را شامل مي‌شود؟

با استناد به ماده ۱۱۰۷ قانون مدني نفقه همه نيازهاي متعارف و متناسب با وضعيت زن را شامل مي‌شود. اين نيازها شامل مسكن، پوشاك، اثاثيه منزل و هزينه‌هاي درمان و خادم در صورت نياز، است.

اعسار زوج از پرداخت نفقه به چه معناست؟

همان‌طور كه پيش‌تر بيان شد پرداخت مهريه و نفقه وظيفه و تكليف شوهر است. اما اين پرسش پيش مي‌آيد كه قانون مدني براي كسي كه توان مالي پرداخت نفقه و مهريه را نداشته باشد چه شرايطي را در نظر گرفته است؟

در پاسخ به اين سوال لازم به ذكر است كه اگر فقر و تنگدستي شوهر باعث شود تا نتواند نفقه همسرش را پرداخت كند، بايد اعسار خود را به دادگاه ثابت كند و در غيراين‌صورت بايد نفقه را پرداخت كند.

شايان توجه است كه اعسار از ريشه عسر مي‌آيد و به معناي تنگدستي و ناتواني مالي است. همچنين شخصي كه توانايي مالي پرداخت نفقه را نداشته باشد معسر ناميده مي‌شود.

بررسي شرايط قسط بندي كردن نفقه

درصورتي‌كه شوهر واقعا شرايط پرداخت نفقه را نداشته باشد و اعسار وي ثابت شود، تقسيط ( قسط‌بندي) نفقه صورت مي‌گيرد. مرد مي‌تواند آن را در چند نوبت پرداخت نمايد. اگر مرد مجددا از پرداخت نفقه امتناع ورزد، زن مي‌تواند دوباره پيگيري و شكايت كرده و نفقه را درخواست كند.

بنابراين در رابطه با قسط‌بندي كردن نفقه با توجه به ماده ۲۷۷ قانون مدني كه به شرايط تقسيط نفقه پرداخته است، مي‌توان بيان نمود كه: زن توانايي مجبور نمودن مرد به قبول قسمتي از نفقه را ندارد اما قاضي با توجه به وضعيت مديون مي‌تواند مهلت عادلانه‌ براي پرداخت يا قرار اقساط را صادر كند.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي مطلب آيا مرد حق دخالت در دارايي و درآمد همسرش‌ را دارد؟ را مطالعه كنيد.

يكي از مسائلي كه براي افراد، هنگامي كه مي‌خواهند از هم طلاق بگيرند يا با هم ازدواج كنند يا در طول زندگي مشتركشان پيش مي‌آيد و با آن مواجه مي‌شوند، تعيين مقدار مهريه و نفقه يا دريافت يا عدم دريافت آن است.

يك‌سري حقوق مالي در قانون براي زنان در نظر گرفته شده است. برخي از اين حقوق، به موجب عقد نكاح به زن تعلق مي‌گيرند و ارتباطي به طلاق ندارند و مرد مكلف به پرداخت آن‌ها است. از جمله اين حقوق مي‌توان به نفقه و مهريه زنان اشاره كرد. اما سوالي كه همواره مطرح مي‌شود آن است كه محدوده اين حقوق تا كجا است؟ چه زماني اين حقوق به زن تعلق نمي‌گيرد؟ در اين مطلب از مجله دلتا به موضوع عدم تعلق مهريه و نفقه مي‌پردازيم.

در چه شرايطي مهريه به زن تعلق نمي‌گيرد؟

• بر طبق ماده ۱۰۸۹ قانون مدني هر گاه عقد بين زوجين به دليلي باطل باشد و بين آن‌ها نزديكي نيز واقع نشده باشد، مهريه به زن تعلق نمي‌گيرد. تنها استثناء آن فسخ به دليل عنن بودن مرد است. يعني مردي كه توانايي عمل زناشويي نداشته باشد كه در اين‌صورت با فسخ نكاح، زن نصف مهريه را دريافت خواهد كرد.
• اگر زوجين بين خود مهريه‌اي را تعيين نكرده باشند و قبل از آن كه ميزان آن تعيين شود، زن فوت كند و رابطه زناشويي هم برقرار نشده باشد، مرد هيچ الزام و اجباري در پرداخت آن ندارد. در غير اين‌صورت ورثه مي‌توانند مهريه زن را مطالبه كنند.
• پرواضح است در صورتي‌كه نوع طلاق، طلاق توافقي باشد و زن طبق توافق مهريه خود را به مرد بخشيده باشد نيز مهريه‌اي به زن تعلق نخواهد گرفت.

مواردي كه مرد مي‌تواند نفقه زن را پرداخت نكند

•  عدم تمكين زن

براساس قانون مدني درصورت عدم تمكين از طرف زن، وي مستحق نفقه نخواهد بود. تمكين به معني برآوردن همه نيازهاي شوهر و اجابت نمودن خواسته‌هاي شرعي وي از جمله رابطه زناشويي است.

•  ترك بي‌دليل منزل توسط زن

يكي ديگر از موارد اجازه عدم پرداخت نفقه به مرد، زماني است كه زن بدون دليل و بدون رضايت شوهر خانه را ترك نموده و حتي درصورت اقامت در خانه پدر نيز، مرد مي‌تواند از پرداخت نفقه خودداري كند.

همچنين درمورد زني كه بي‌دليل از تمكين شوهر دست بردارد و ناشزه يا نافرمان شود، مرد مي‌تواند علاوه بر عدم پرداخت نفقه، زن را طلاق داده و زن ديگري اختيار كند.

•  عقد موقت

درمورد عقد موقت نيز مرد ملزم به پرداخت نفقه نيست. مگر اينكه عقد موقت با شرط پرداخت نفقه جاري شود.

•  طلاق در شرايط نافرماني زن

هم‌چنين زني كه مطلقه باشد نفقه وي در زمان عده برعهده شوهر است مگر اينكه طلاق در شرايط نافرماني زن اتفاق افتاده باشد كه در اين‌صورت به وي نفقه تعلق نمي‌گيرد. البته درصورت بارداري زن از طرف شوهر، زن بايد تا زمان وضع حمل از مرد نفقه دريافت كند.

•  فوت مرد و عدم بارداري زن

درصورت فوت شوهر ، اگر زن از شوهر باردار نباشد به وي نفقه تعلق نمي‌گيرد. ولي اگر زن از شوهر باردار باشد، در زمان عده بايد نفقه وي از دارايي مرد و درصورت عدم دارايي مرد از اموال اقارب وي به زن پرداخت شود.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي آيا شوهر اجازه فروش جهيزيه زن را دارد؟ مطالعه كنيد.

​

در پرداخت نفقه به زن تفاوتي ميان زنان شاغل و زنان غيرشاغل وجود ندارد.

​

عقد نكاح سبب به وجود آمدن آثاري در روابط ميان زوجين مي‌شود. يكي از اين تكاليف لزوم پرداخت نفقه به زن است. انجام اين تكليف از سوي مرد به اندازه‌اي مهم است كه در قانون ضمانت اجراي عدم پرداخت نفقه مشخص شده است و در صورت ترك انفاق از سوي مرد ممكن است به مجازات حبس محكوم شود. در اين نوشتار از مجله دلتا به بررسي تعلق نفقه به زن شاغل مي‌پردازيم.

نفقه زن شاغل

يكي از مزاياي نفقه زن آن است كه پرداخت نفقه به وي مشروط به فقر زن نيست. حتي اگر زن شاغل، يا داراي اموال بوده و قادر به تامين نيازهاي خود باشد، باز هم پرداخت نفقه زن بنا به قانون بر عهده شوهر است. در پرداخت نفقه به زن، تفاوتي ميان زنان شاغل و زنان غير شاغل نيز وجود ندارد. بر اساس قانون در صورت تمكين زن، مرد موظف به پرداخت نفقه به همسر خود مي‌شود، حتي اگر زن كارمند و درآمد خوبي هم داشته باشد، شوهر نمي‌تواند از پرداخت نفقه به همسرش شانه خالي كند. اما پرداخت نفقه به فرزند اينگونه نيست، شرط پرداخت نفقه به فرزندان اين است كه فرزند صاحب مال كافي نباشند و نتوانند به واسطه اشتغال به كاري نفقه خود را تامين كنند. اگر فرزندان خودشان صاحب دارايي باشند و بتوانند كار كنند و صاحب درآمد باشند، پرداخت نفقه به آن‌ها بر پدر ضروري نيست.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي بيشتر مطلب محروم كردن از ارث،قانوني يا غير قانوني؟ را مطالعه كنيد.

همچنين بخوانيد:

چه زماني زن مي‌تواند جدا از شوهر خود زندگي كند؟

نفقه دختر در دوران عقد

در صورت عدم تمكين زن مي‌توان طلاق گرفت؟

در زمان بخشش مهريه به چه نكاتي بايد توجه كرد؟

با مجله حقوقي دلتا همراه باشيد

​

​

پس از اينكه زن و مرد به عقد هم در آمدند مرد موظف به پرداخت نفقه است.

​

بر اساس قانون، مرد وظيفه دارد كه به همسر خود نفقه بپردازد، عدم پرداخت نفقه به زن سبب اعمال ضمانت اجراي كيفري خواهد شد. اما سوالي كه ممكن است مطرح شود آن است كه مرد از چه زماني بايد به همسر خود نفقه دهد؟ در اين نوشتار از مجله دلتا به بررسي موضوع نفقه دختر عقد كرده مي‌پردازيم.

نفقه دختر عقد كرده

بر اساس ماده ۱۱۰۲ قانون مدني، همين كه نكاح به طور صحيح واقع شد روابط زوجيت بين طرفين موجود و حقوق و تكاليف زوجين در مقابل همديگر برقرار مي‌شود. بنابراين، بر اساس اين ماده همين كه عقد نكاح بين طرفين منعقد شد و زن و مرد سند ازدواج را امضا كردند، حقوق و تكاليف‌شان در قبال همديگر برقرار مي‌شود. يكي از اين تكاليف الزامي است كه مرد براي پرداخت نفقه به همسرش دارد. به همين دليل، نفقه دختر به محض عقد نكاح به او تعلق خواهد گرفت. در مقابل، زن هم موظف به تمكين مي‌شود. البته، زن مي‌تواند در همين راستا از حق حبس هم استفاده كند و تا زماني كه مهريه‌اش را به طور كامل دريافت نكرده است، از تمكين خودداري كند و نفقه‌اش را هم دريافت كند.

پيشنهاد مطالعه: براي مطالعه مطلب در صورت ناتواني در پرداخت مهريه چه بايد كرد؟ را مطالعه كنيد.

همچنين بخوانيد:

چه زماني زن مي‌تواند جدا از شوهر خود زندگي كند؟

هر فرد تا چه ميزان از اموالش را مي‌تواند وصيت كند؟

نفقه در صورت عدم تمكين به زن تعلق مي‌گيرد؟

عدم تمكين زن از شوهر چه عواقبي دارد؟

بدون طلاق مي‌توان مهريه را گرفت؟

با مجله حقوقي دلتا همراه باشيد

​

​

از جمله تكاليف متقابل زن و مرد در زندگي مشترك انجام تمكين و پرداخت نفقه است.

​

بر اساس قانون، مرد وظيفه دارد كه به همسر خود نفقه بپردازد، عدم پرداخت نفقه به زن سبب اعمال ضمانت اجراي كيفري خواهد شد. اما سوالي كه ممكن است مطرح شود آن است كه مرد از چه زماني بايد به همسر خود نفقه دهد؟ در اين نوشتار از مجله دلتا به بررسي موضوع زمان تعلق نفقه به زن مي‌پردازيم.

زمان تعلق نفقه به زن

بنا به ماده ۱۱۰۲ قانون مدني، همين كه عقد نكاح به درستي واقع شد، رابطه زوجيت بين طرفين موجود و حقوق و تكاليف زوجين در مقابل همديگر برقرار مي‌شود. بنابراين، مي‌توان گفت كه به محض اينكه عقد نكاح بسته شد، زن استحقاق دريافت نفقه را دارد و به وي نفقه تعلق مي‌گيرد.

(براي مشاوره حقوقي در خصوص نفقه از طريق بخش پرسش و پاسخ حقوقي مجله دلتا با ما در ارتباط باشيد.)

​

البته، لازم به ذكر است كه بر اساس قانون مدني، از جمله شرايط پرداخت نفقه به زن، تمكين از سوي زن است و در صورتي‌كه زن بدون دليل موجه از تمكين خودداري كند، مرد الزامي به پرداخت نفقه به وي نخواهد داشت. بنابراين، در صورتي به زن نفقه تعلق مي‌گيرد كه از شوهر خود تمكين كند. اگر هم هنوز به خانه مشترك نرفته‌اند، زن بايستي آمادگي خود براي شروع زندگي مشترك را به همسرش اعلام كرده باشد. در غير اين صورت، به دليل اينكه تمكين صورت نگرفته است، زن حق نفقه ندارد. اگر زن در دوران عقد تمايل به استفاده از حق حبس در نكاح داشته باشد هم كماكان حق نفقه خواهد داشت. به بيان ديگر، بر اساس قانون مدني در حق حبس مهريه، زن تا زماني كه مهريه‌اش را به صورت كامل دريافت نكرده باشد، مي‌تواند از تمكين در مقابل شوهر خودداري كند و اين امتناع، سبب از بين رفتن حق نفقه زن نخواهد شد.

پيشنهاد مطالعه: براي مطالعه مطلب با زمستان همرنگ شويد، مجله مد وفشن دلتا را دنبال كنيد.

همچنين بخوانيد:

حقوق و تكاليف مستاجر

بدون طلاق مي‌توان مهريه را گرفت؟

سند رسمي را مي‌توان باطل كرد؟

براي جلوگيري از كلاهبرداري در واريز پول چه بايد كرد؟

هشدار؛ سايت‌هاي همسريابي مجوز قانوني ندارند!

با مجله حقوقي دلتا همراه باشيد

​

​

يكي از تكاليف مرد پس از عقد نكاح آن است كه به همسر خود نفقه يا خرجي بدهد.

​

پس از انجام عقد نكاح بين زن و مرد، شرع و قانون مجموعه‌اي از حقوق و تكاليف را در ارتباط ميان زن و مرد برقرار مي‌كند. در مقابل تكليف مرد به پرداخت نفقه، زن نيز وظيفه دارد كه در برابر همسر خود تمكين كند. به عبارت ديگر، عدم تمكين از سوي زن سبب مي‌شود كه ديگر مرد وظيفه‌اي در قبال پرداخت نفقه به ايشان نداشته باشد. در اين نوشتار از مجله دلتا به بررسي تعلق نفقه مي‌پردازيم.

نفقه زن در صورت تمكين

تكاليف متقابل زن و مرد در زندگي مشترك ناظر به تمكين و پرداخت نفقه است؛ به همين دليل، بر اساس حكم شرع و قانون زن مكلف است كه در مقابل همسر خود تمكين كند. در صورتي‌كه زن تمكين كرد، از حق نفقه برخوردار است، اما در صورتي‌كه تمكين نكند، اين حق را از دست خواهد داد و مرد الزامي جهت پرداخت نفقه به وي نخواهد داشت.

​

نفقه زن در صورت عدم تمكين

يكي از نكات حقوقي مهم اين است كه زن بايد در برابر شوهر خود تمكين كند، در غير اين صورت، مجازات عدم تمكين زن يا به عبارتي آثار اين عدم تمكين از جانب زن شامل قطع شدن نفقه وي خواهد شد، به‌علاوه اينكه شوهرش مي‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده، اجازه ازدواج مجدد هم بگيرد؛ بنابراين در حالت كلي نفقه زن در صورت عدم تمكين از بين مي‌رود؛ البته اين امر استثنائاتي هم دارد. بر اساس قانون مدني، در مواردي زن مجاز است كه از شوهر خود تمكين نكند؛ مثلا اگر مرد مبتلا به بيماري‌هاي مقاربتي باشد، يا زن بيمار بوده و نتواند تمكين خاص كند، همچنين در مواردي كه زن از حق حبس در عقد ازدواج استفاده مي‌كند، به حكم قانون مي‌تواند و اجازه دارد كه از شوهر خود تمكين نكند. در اين حالت نمي‌توان به وي عنوان زن ناشزه داد؛ به همين دليل، همچنان از حق نفقه هم برخوردار خواهد بود.

پيشنهاد مطالعه: براي خواندن  “استايل زمستانه ۲۰۲۱ زنانه!” به مجله مد دلتا مراجعه كنيد.

همچنين بخوانيد:

مجازات خيانت در امانت

مطالبه مهريه در عقد موقت ثبت نشده

نحوه اثبات عدم تمكين زن به چه صورت است؟

زن براي عمل جراحي زيبايي به اجازه شوهر نياز دارد؟

مرد بدون دليل مي‌تواند زن را طلاق دهد؟

با مجله حقوقي دلتا همراه باشيد

​

​

طبق ماده  ۱۱۰۷ قانون مدني، نفقه عبارت است از نيازهاي متعارف و متناسب با وضعيت زن از قبيل مسكن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزينه هاي درماني و بهداشتي و هر آنچه به صورت عادت يا احتياج لازمه زندگي وي باشد.

​

در قوانين مدني و كيفري ايران نسبت به پرداخت نفقه تاكيد بسياري شده است تا از طريق آن، مردان ملزم به پرداخت حق و حقوق شرعي و قانوني همسر خود باشند اما در مواردي نيز به آنان اجازه داده شده است كه از پرداخت آن خودداري كنند. قانون ميزان دقيقي براي نفقه مشخص نكرده بلكه نفقه را بر مبناي نيازهاي متعارف و متناسب با وضعيت زن و منطبق با عرف زمان و مكان زندگي زوجين دانسته است. در اين نوشتار از مجله دلتا به موارد مجاز پرداخت نكردن نفقه مي‌پردازيم.

موارد مجاز پرداخت نكردن نفقه توسط مرد

مهم‌ترين چراغ سبز قانون مدني براي ندادن نفقه به زن ماده ۱۱۰۸ قانون مدني است كه مي‌گويد هرگاه زن بدون مانع مشروع از اداي وظايف زوجيت امتناع كند، مستحق نفقه نخواهد بود. طبق اين ماده عدم تمكين مجوزي براي ندادن نفقه است البته تمكين تابع عرف اقوام و نزديكان است و در اصطلاح قانوني يا حقوقي تمكين عبارت از برآوردن نيازهاي شوهر و اجابت كردن خواسته‌هاي مشروع او است. از جمله موارد تمكين، اقامت در اقامتگاه دائمي شوهر است يعني زن براي دريافت نفقه بايد در خانه شوهر زندگي كند؛ مگر در يك مورد استثنا و آن اينكه در عقد ازدواج شرطي غير از آن شده باشد كه زن در منزل ديگري يا خانه ديگري زندگي كند. اگر زن بدون دليل موجه و بدون موافقت شوهر خانه را ترك كند و حتي در خانه پدر يا مادر خويش اقامت كند، مرد مي‌تواند نفقه پرداخت نكند. مورد ديگر، الزام زن به حسن معاشرت با شوهر خويش است.

​

زني كه بدون دليل موجه از تمكين خودداري كند، ناشزه يعني نافرمان و خاطي ناميده مي‌شود و در اين صورت علاوه بر اينكه مرد از دادن نفقه معاف خواهد بود، مي‌تواند طلاق وي را نيز از دادگاه تقاضا كند. سوءرفتار زن يا انتخاب شغلي مغاير با شئون اخلاقي و وظايف زناشويي و داشتن معاشران فاقد صلاحيت اخلاقي از ديگر موارد نشوز محسوب خواهد شد. طبق ماده ۱۱۱۳ قانون مدني، در عقد موقت، زن حق نفقه نداشته مگر اينكه شرط شده يا اينكه عقد مبني بر آن جاري شده باشد. نفقه تنها منحصر به زني است كه به عقد دائم درآمده است و در عقد يا ازدواج موقت زن مستحق نفقه نخواهد بود مگر اينكه در موقع عقد شرط شده باشد يا اينكه طرفين ابتدا با هم توافق كرده باشند. براي نقد كردن نفقه زن مي‌تواند دو نوع شكايت حقوقي و كيفري را مطرح كند كه نوع اول دادخواست حقوقي و ديگري شكايت كيفري است. هنگامي كه زن از شوهر خود تمكين مي‌كند و شوهر از دادن نفقه خودداري مي‌ورزد، زن مي‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده و طرح دعوي حقوقي براي گرفتن نفقه، محكوميت شوهر به پرداخت نفقه را از دادگاه بخواهد و در اين صورت دادگاه پس از بررسي ادعاي زن حكم به پرداخت نفقه خواهد داد اما اگر مرد محكوم به پرداخت نفقه شود و از پرداخت آن، امتناع كند، زن مي‌تواند درخواست طلاق مطرح كند و قاضي مرد را مكلف و مجبور خواهد كرد كه وي را طلاق دهد.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي بيشتر نحوه اعتراض به ميزان نفقه را مطالعه كنيد.

همچنين بخوانيد:

نفقه به زن شاغل تعلق مي‌گيرد؟

مرد الزامي به تمكين از زن دارد؟

زن براي عمل جراحي زيبايي به اجازه شوهر نياز دارد؟

چه زماني زن مي‌تواند جدا از شوهر خود زندگي كند؟

نفقه زن به چه صورتي محاسبه مي‌شود؟

با مجله حقوقي دلتا همراه باشيد

​

​

بنا بر قانون صرف برقراري رابطه زوجيت، مرد را مكلف به پرداخت نفقه مي‌كند. در اين خصوص قيد و شرط مالي وجود ندارد و چه زن تمكن مالي داشته باشد يا نه تاثيري بر استحقاق او بر نفقه ندارد.

​

براساس ماده ۱۱۰۷ قانون مدني: نفقه عبارت است از همه نيازهاي متعارف و متناسب با وضعيت زن از قبيل مسكن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزينه‌هاي درماني و بهداشتي و خادم در صورت عادت يا احتياج به واسطه نقصان يا مرض. در اين نوشتار از مجله دلتا به بررسي اعتراض به ميزان نفقه مي‌پردازيم.

نحوه اعتراض به ميزان نفقه

با اعتراض زوجه براي ميزان نفقه، نفقه زن توسط كارشناسان كارشناسي مي‌شود و در نهايت توسط قضات شوراي حل اختلاف رسيدگي به عمل مي‌آيد. نكته مهم در مورد نفقه زوجه، حقوق زوجه شامل همه نيازهاي متعارف و متناسب با شان زوجه است. از ملاك‌هاي مهم كارشناس براي تعيين حقوق زوجه، نيازهاي زوجه و شان او است.

زوجه در چه شرايطي مستحق دريافت نفقه نيست

بر طبق ماده ۱۱۰۸ قانون مدني بيان مي‌كند: هرگاه زن بدون مانع مشروع از اداي وظايف زوجيت امتناع كند، مستحق نفقه نخواهد بود. بنابراين با فرض مذكور پرداخت و تامين نفقه توسط مرد منوط و مشروط به اداي وظايف خاص و عام زناشويي نسبت به مرد است و چنانچه زن از انجام اين تكليف شرعي و قانوني خود نسبت به همسرش امتناع كند، نفقه به وي تعلق نخواهد گرفت. اما اين امتناع از انجام وظايف زناشويي نبايد به واسطه مانع مشروع و موجه باشد، اين موضوع بدان معنا است كه به عنوان مثال، چنانچه زن به واسطه بيماري يا شرايط خاص نتواند از همسرش تمكين كند، در آن مدت نيز حق نفقه وي از بين نخواهد رفت و همچنان مستحق نفقه خواهد بود.

​

ضمانت اجراي قانوني عدم پرداخت نفقه توسط زوج

چنانچه شوهر از پرداخت نفقه همسر خود امتناع كند يا در صورت صدور حكم محكوميت وي توسط دادگاه، اجراي حكم به واسطه ناتواني مالي مرد در پرداخت آن ممكن نباشد يا الزام او به تامين نفقه ممكن نشود، زن حق خواهد داشت به دليل عدم پرداخت نفقه و عدم امكان الزام شوهر به پرداخت آن، از دادگاه تقاضاي طلاق كند. دادگاه نيز پس از بررسي و احراز شرايط مذكور ضمن حفظ تمامي حقوق قانوني و مطالبات زوجه اعم از مهريه و نفقه معوقه شوهر را به طلاق زن اجبار كرده و حكم طلاق را صادر خواهد كرد. علاوه بر اينكه مبلغ نفقه معوقه از طريق محاكم خانواده قابل مطالبه است، ترك انفاق زن داراي عنوان مجرمانه و به شرط تحقق شرايط قانوني مستوجب تعقيب كيفري و مجازات زوج خاطي خواهد بود. ماده ۵۳ قانون حمايت خانواده مي‌گويد: هر كس با داشتن استطاعت مالي، نفقه زن خود را در صورت تمكين او ندهد يا از تاديه نفقه ساير اشخاص واجب‌‌النفقه امتناع كند به حبس تعزيري درجه ۶ محكوم مي‌شود. تعقيب كيفري منوط به شكايت شاكي خصوصي است و در صورت گذشت وي از شكايت در هر زمان تعقيب جزايي يا اجراي مجازات موقوف مي‌‌شود. البته در تحقق عنوان مجرمانه ترك انفاق و تعقيب كيفري شوهر علاوه بر تمكين زوجه احراز توانايي مالي شوهر نيز ملاك عمل خواهد بود.

براي آشنايي با نكات حقوقي بيشتر به چه زناني نفقه تعلق نمي‌گيرد؟ را مطالعه كنيد.

همچنين بخوانيد:

عواقب ترك منزل توسط زن

حق مسكن در چه شرايطي به زن تعلق مي‌گيرد؟

نفقه به زن شاغل تعلق مي‌گيرد؟

نفقه زن به چه صورتي محاسبه مي‌شود؟

طلاق غيابي و نكاتي كه بايد بدانيد!

با مجله حقوقي دلتا همراه باشيد

​

پرداخت نفقه فرزند وظيفه پدر است و پس از فوت يا در صورت عدم توانايي مالي وي، نفقه تحت شرايط خاصي بر عهده پدربزرگ پدري خواهد بود.

نفقه فرزند در درجه اول به عهده پدر است، ولي گاهي پدر از نظر مالي در شرايطي نيست كه بتواند به فرزندان خود نفقه بپردازد و يا اينكه در قيد حيات نيست. در اين گونه موارد پرداخت نفقه تحت ضوابط خاصي به عهده جد پدري قرار مي‌گيرد. در اين مقاله به بررسي شرايط و چگونگي مطالبه نفقه از پدر بزرگ پرداخته شده است. در ادامه با  مجله حقوقي مجله دلتا همراه باشيد.

نفقه فرزند

طبق قانون مدني، پرداخت نفقه وظيفه پدر است. پس از فوت يا به دليل عدم توانايي مالي وي، نفقه به عهده اجداد پدري است. در صورت ‌نبودن پدر و اجداد پدري و يا عدم قدرت مالي آن‌ها، نفقه بر عهده مادر است. ‌هر گاه مادر هم در قيد حيات نباشد و يا قادر به انفاق نباشد، اين امر به عهده اجداد مادري و اجداد پدري است.

شرايط گرفتن نفقه از پدر شوهر

در قسمت قبل توضيح داده شد كه در صورت فوت پدر يا در صورت عدم تمكن مالي وي براي پرداخت نفقه به فرزندان، انجام اين تكليف به عهده پدر بزرگ پدري قرار مي‌گيرد. اما پرداخت نفقه به نوه كه در قانون مدني به آن نفقه اقارب مي‌گويند، فقط در صورت وجود شرايط قانوني امكانپذير است. اين شرايط در زير ذكر داده شده است.
۱. پدر بزرگ تمكن مالي براي پرداخت نفقه به نوه‌هاي خود را داشته باشد. بنابراين اگر پدر بزرگ توان مالي براي پرداخت نفقه را نداشته باشد، تكليفي از اين بابت نخواهد داشت و پرداخت نفقه به عهده مادر قرار مي‌گيرد.
۲. فرزند استحقاق دريافت نفقه را داشته باشد. يعني اينكه وي توانايي مالي لازم براي تامين مخارج خود را نداشته و نتواند با اشتغال به كاري امرار معاش كند.
٣.فقط نفقه آينده فرزند را مي‌توان از پدر بزرگ دريافت كرد و نفقه مربوط به گذشته قابل مطالبه نيست.
لازم به ذكر است كه در صورت وجود شرايط قانوني مذكور ، پدر بزرگ يا جد پدري مكلف به پرداخت نفقه است و در صورت عدم پرداخت نفقه، مي‌توان به جرم ترك انفاق از او شكايت كرد.

دادخواست نفقه فرزند از طرف مادر

گاهي پدربزرگ با داشتن تمكن مالي، از پرداخت نفقه خودداري مي‌كند كه در اين صورت مي‌توان به دادگاه مراجعه و مطالبه نفقه از پدر بزرگ را خواستار شد. در اين شرايط شخص ذينفع كه اغلب مادر فرزند است بايد به دادگاه خانواده مراجعه و دادخواست نفقه فرزند از جد پدري را به دادگاه تقديم ‌كند. در صورتيكه دادگاه تقاضاي مطالبه نفقه فرزند از پدر بزرگ را با توجه به شرايط و مدارك قانوني تشخيص دهد، حكم به پرداخت نفقه توسط جد پدري صادر خواهد كرد. لازم به ذكر است كه دادگاه خانواده صلاحيت رسيدگي به دعواي مطالبه نفقه فرزند از پدربزرگ را دارد و شخص ذي‌نفع كه معمولاً مادر كودك است بايد به اين دادگاه مراجعه كند.

مطلب پيشنهادي : براي آشنايي بيشتر با قوانين پرداخت نفقه فرزند مطلب “نفقه فرزندان و اصولي كه براي پرداخت آن بايد بدانيم” را مطالعه كنيد.