مجله دلتا

نامزدي يا وعده ازدواج قراردادي است كه بين ۲ نفر به منظور ازدواج در آينده بسته مي‌شود. و قراردادي است كه طرفين مي‌توانند آن را فسخ كنند.

به موجب ماده ۱۰۳۵ قانون مدني وعده ازدواج ايجاد علقه زوجيت نمي‌كند. حتي اگر تمام يا قسمتي از مهريه كه بين طرفين براي موقع ازدواج مقرر گرديده پرداخته شده باشد. بنابراين هر يك از زن و مرد مادام كه عقد نكاح جاري نشده باشد مي‌تواند از وصلت امتناع كند. طرف ديگر نيز نمي‌تواند به هيچ وجه او را مجبور به ازدواج كرده يا به خاطر امتناع از وصلت مطالبه خسارتي نمايد. در اين مطلب از مجله دلتا به موضوع پس گرفتن هداياي دوران نامزدي مي‌پردازيم.

آثار بهم خوردن نامزدي نسبت به هدايا

واضح است آن‌چه بين نامزد‌ها رد و بدل مي‌شود، مشروط به ازدواج آن‌ها بوده و وقتي چنين قراري وجود نداشته نباشد، دليلي براي تعلق هدايا نيز وجود نخواهد داشت. به همين دليل است كه در قانون مدني مجوز استرداد هدايا به طرفين داده شده است.

قانونگذار در مواد ۱۰۳۷ و ۱۰۳۸ قانون مدنى به ترتيب چنين بيان كرده است كه :«هر يك از نامزد‌ها مى‌توانند در صورت بهم خوردن وصلت منظور، هدايايى را كه به طرف ديگر يا خانواده او براى وصلت داده است، مطالبه كند. اگر عين هدايا موجود نباشد، مستحق قيمت هدايايى خواهد بود كه عادتا نگاه داشته مى‌شود. مگر اين‌كه آن هدايا بدون تقصير طرف ديگر تلف شده باشد.»

بهم خوردن نامزدي به واسطه رجوع يكي از طرفين از نامزدي باشد

در اين‌صورت هدايايى كه هر يك از طرفين به طرف ديگر يا خانواده او داده است قابل مطالبه و استرداد خواهد بود.

چنانچه عين هدايا موجود است، عين قابل مطالبه و استرداد است. اما چنانچه عين موجود نيست، صرفا قيمت هدايايى قابل مطالبه است كه عرفا نگاه داشته مى‌شود.

البته قيمت هداياى نگه داشتنى كه تلف شده‌اند، در صورتى قابل مطالبه است كه با تقصير هديه‌گيرنده تلف شده باشد و اثبات تقصير در خصوص تلف هدايا بر عهده هديه‌دهنده است، زيرا اصل عدم تقصير است.

عكس يا نامه‌هايي كه در دوران نامزدي طرفين به يكديگر داده شده در صورت بقا قابل استرداد است. اما از بابت تلف آن نمي‌توان مطالبه خسارت كرد مگر آن‌كه عكس، عرفا ارزش مالي داشته باشد. در اين‌صورت چنانچه تلف ناشي از تقصير هديه‌گيرنده باشد خسارت قابل مطالبه است.

بهم خوردن نامزدي به واسطه فوت باشد

•  اگر عين هدايا باقي باشد: عين بايد بازگردانده شود.
• اگر عين هدايا باقي نباشد: در هر صورت لازم نيست چيزي بازگردانده شود.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي قانون، خواستگاري را براي اين مردان ممنوع كرده است مطالعه كنيد.

صلح عمري قراردادي‌ است كه بسيار مي­‌تواند منعطف باشد و مسائل متعددي را در خود جاي دهد كه طبق توافق اشخاص متفاوت است.

صلح به هر توافقي مي­‌گويند كه در ذيل عقود ديگر مانند بيع، اجاره، تقسيم ارث و غيره نباشد. صلح عمري، صلحي‌ است كه به طول عمر شخص مربوط است. به اين شكل كه در طول حيات او، مالكيت دارايي‌هاي مورد صلح براي اوست و مي‌­تواند از آن بهره­‌مند شود. پس از فوت فرد، اموال به شخصي كه براي او صلح شده است، مي‌­رسد. در اين مطلب از مجله دلتا قصد داريم به موضوع فوايد صلح عمري بپردازيم.

فوايد صلح عمري

صلح عمري، به غير از اين كه امكان تقسيم اموال را پيش از مرگ به افراد مي‌­دهد. فوايد ديگري نيز دارد كه پيرامون آن‌­ها توضيح مي‌­دهيم:

• نخست اين‌كه با صلح عمر‌ي مي­‌توان مالي را به شخص ديگري منتقل كرد اما منافع آن را حفظ كرد. به اين‌صورت‌كه مال‌الصلح به نام شخص ديگر در مي‌­آيد اما منافع آن و حق استفاده از آن تا پابان عمر نزد صاحبش (مصالح) باقي مي‌­ماند.
• كسي كه با ديگري بر سر اموالش صلح مي‌­كند، مي­‌تواند تا پايان عمرش يا تا موعد معلوم، صلح خود را پس بگيرد و قرارداد صلح را باطل كند.
• برخلاف گفته­‌هاي كلامي و حتي وصيت‌نامه كه پس از مرگ شخص، درباره­ صحت و اصالت آن بسيار شك مي­‌شود و موجب دردسرها و درگيري بين وراث مي­‌گردد، صلح عمري داراي سندي رسمي است كه در دفاتر ثبت اسناد ثبت شده است.
• در بسياري از موارد ديده شده است كه فرزندي زودتر از والدين خود فوت مي‌­كند و به همين دليل قانونا فرزندان او  از پدربزرگ خود ارث نخواهند برد. اما با وجود قرارداد صلح عمري، با مرگ متصالح، منافع قرارداد به وراث او منتقل مي­‌شود. در نتيجه چنانچه والدي مالي را به نام فرزندش صلح عمري كند، با مرگ فرزند، برخلاف روند تقسيم ارث، مال به نوه‌هاي او خواهد رسيد.
• با صلح عمري به هيچ وجه تا پيش از زمان فوت مصالح، مال‌الصلح جزو اموال متصالح محسوب نمي­‌شود و به هيچ وجه اجازه­­ استفاده از آن را ندارد و حتي هيچ مرجع قانوني­ نمي­‌تواند آن را توقيف نمايد.

هزينه‌­هاي تنظيم سند صلح عمري

صلح عمري نيز مانند هرگونه سند ديگري، مداركي خاص لازم دارد كه بايد تهيه شود و هم‌چنين هزينه صلح عمري قيمت‌هاي متفاوتي را در برمي‌گيرد. هزينه صلح عمري بسته به اموال و املاكي كه منتقل مي‌شود متفاوت است.

ماليات بر صلح عمري

صلح عمري در زمان انتقال منافع از مصالح به متصالح يعني پس از فوت مصالح، داراي مالياتي است كه در ماده ۱۲۲ قانون ماليات­‌هاي مستقيم به آن اشاره شده است. ماليات­‌هاي صلح عمري عبارتند از:

• پنج درصد از ارزش ملك به عنوان ماليات براي نقل و انتقال قطعي ملك
• دو درصد از ارزش مال به عنوان انتقال حق واگذاري

چنانچه براي مال‌الصلح در صلح‌­نامه ارزشي مشخص نشده باشد، بنا به ارزش روز اموال متشابه آن توسط كارشناسي، قيمتي براي آن تعيين مي­‌گردد كه ماليات­‌ها بر اساس آن اخذ خواهد شد.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي بيشتر مطلب افراد هرگز نمي‌توانند تمام اموال خود را وصيت كنند را مطالعه كنيد.

امروزه با افزايش روزافزون وسايل نقليه موتوري طبيعتا جرايم در اين زمينه نيز افزايش پيدا مي‌كند.

يكي از تخلفات رايج رانندگي بدين توضيح است كه راننده در حالت غيرمتعارف اقدام به رانندگي مي‌كند. اين حالت ممكن است ناشي از مصرف مشروباتي باشد كه سبب نزول قوه عقلاني فرد مي‌شود. در اين مطلب از مجله دلتا همراه ما باشيد تا به موضوع عواقب رانندگي در مستي بپردازيم.

مجازات رانندگي در حالت مستي

اين امر متضمن دو نوع مجازات است؛ نخست مجازات شرب خمر و ديگري تشديد در مجازات رانندگي.

بدين شرح كه فردي كه در حال مستي رانندگي مي‌كند علاوه بر هشتاد ضربه شلاق حدي، به مجازات تشديدشده رانندگي مطابق ماده ۷۱۸ بخش تعزيرات محكوم خواهد شد.

تصادف در حال مستي

راننده مست اگر هنگام رانندگي مرتكب جرم شود اما اين جرم با تصادف همراه نباشد به مجازات در تخلف رانندگي و مجازات شرب خمر محكوم خواهد شد.

اما اگر راننده مست در حالت مستي مرتكب تصادف شود به مجازات در تخلف رانندگي، به مجازات شرب خمر و مجازات صدمه‌هاي غيرعمدي محكوم خواهد شد.

مجازات مستي

مطابق با مواد ۲۶۴ و ۲۶۵ قانون مجازات اسلامي مصوب سال ۱۳۹۲ مصرف هر نوع مسكر و مشروبات الكلي يك جرم شرعي است و مجازات دارد و مجازات اين جرم در قانون هشتاد ضربه شلاق حدي است.

تصادف منجر به قتل

اگر راننده مست باشد و با اتومبيل به كسي بزند، قتل غيرعمد خواهد بود و با توجه به مواد ۷۱۴ و ۷۱۸ بخش تعزيرات مصوب سال ۱۳۷۵ قانون مجازات اسلامي راننده به بيش از ۲ سال حبس محكوم مي‌شود. هم‌چنين در صورت مطالبه، بايد ديه‌ متوفي را به اولياءدم بپردازد.

تصادف منجر به جرح

اگر راننده مست به كسي بزند و باعث مشكل جسمي يا دماغي لاعلاج در فرد شود يا يكي از حواس يا اعضاي بدن فرد از كار افتد يا باعث تغيير شكل دائمي عضو يا صورت فرد يا سقط جنين شود با توجه به مواد ۷۱۵ و ۷۱۸ بخش تعزيرات به بيش از هشت ماه حبس محكوم مي‌شود. هم‌چنين در صورت مطالبه‌ مصدوم بايد ديه‌ او را بپردازد.

شمول يا عدم‌شمول بيمه به راننده مست

طبق قانون در موارد زير بيمه‌گر مكلف است بدون هيچ شرط، خسارت زيان‌ديده را پرداخت كند و پس از آن مي‌تواند از طريق مراجع قانوني براي دريافت تمام يا بخشي از وجوه پرداخت‌شده به شخصي كه موجب خسارت شده است مراجعه كند:

•  اثبات عمد مسبب در ايجاد حادثه نزد مراجع قضائي
•  رانندگي در حالت مستي يا استعمال مواد مخدر يا روانگردان موثر در وقوع حادثه كه به تاييد نيروي انتظامي يا پزشكي قانوني يا دادگاه رسيده باشد.
•  در صورتي‌كه راننده مسبب، فاقد گواهينامه رانندگي باشد يا گواهينامه او متناسب با نوع وسيله نقليه نباشد.
• در صورتي‌كه راننده مسبب، وسيله نقليه را سرقت كرده يا از مسروقه بودن آن، آگاه باشد.
  وانگهي در صورت وجود اختلاف ميان بيمه‌گر و مسبب حادثه، اثبات موارد فوق در مراجع قضائي صالح صورت خواهد گرفت.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي چه مجازاتي در انتظار كلاهبرداران است؟ مطالعه كنيد.

ازدواج موقت از سنت‌هاي پيامبر اسلام است و تنها فرق ازدواج موقت با ازدواج دائم مدت‌دار بودن آن است. يعني بعد از تمام شدن مدتي كه دو نفر با هم توافق كرده‌اند، عقد خود به خود باطل مي‌شود و نياز به صيغه طلاق ندارد.

نوع اول ازدواج، دائم است كه در آن اگر زوجين از يكديگر طلاق نگيرند يا يكي از زوجين فوت نكند، همچنان بر همديگر محرم مي‌مانند و در كنار فرزندان خود زندگي مي‌كنند. در چنين خانواده‌اي حقوق زوجين و فرزندان مشخص است و زندگي اعضاي خانواده در كنار هم و معمولا زير يك سقف است. نوع ديگر ازدواج، از نوع موقت است اين ازدواج بر خلاف نوع دائم احكام خاص خودش را دارد. مثلا زن از شوهر ارث نمي‌برد و سهم او از ارث به همان ميزاني است كه در زمان عقد قيد شده است. در اين مطلب از مجله دلتا به موضوع حقوق فرزندان در ازدواج موقت مي‌پردازيم.

• اگر به هر دليلي زن و شوهري كه با يكديگر ازدواج موقت كرده‌اند بچه‌دار شوند اين بچه از نظر حقوقي هيچ تفاوتي با فرزند حاصل از ازدواج دائم نخواهد داشت و تمام شئونات وي را دارا خواهد بود.
• در ماده ۱۱۵۸ قانون مدني مي‌خوانيم: «طفل متولد در زمان زوجيت ملحق به شوهر است، مشروط بر اينكه از تاريخ نزديكي تا زمان تولد كمتر از شش ماه و بيشتر از ده ماه نگذشته باشد.» همچنين وي از پدر و مادر خود ارث خواهد برد. نفقه وي نيز بر پدر واجب است.
• در ازدواج موقت اگر فرزندي حاصل شود نفقه كودك بر عهده پدر است.

• شايد بگوييد، ازدواج موقت ممكن است يك روزه باشد و اتفاقا زوجه در اثر مباشرت با شوهر بچه‌دار شود، در اين‌صورت‌كه اين دو فرد بعد از ۲۴ ساعت به همديگر نامحرم خواهند شد. تكليف كودك چه خواهد شد؟ در جواب پرسش بايد بگوييم كه اين احتمال وجود دارد و اگر چنين اتفاقي روي داد بايد در مرحله اول والدين كودك بنا به حكم اخلاق ازدواج دائم كنند يا حداقل مدت ازدواج موقت‌ خود را چند سال تمديد نمايند تا كودك از نعمت هم پدر و هم مادر بهره‌مند گردد.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي قانون، خواستگاري را براي اين مردان ممنوع كرده است مطالعه كنيد.

يكي از مسائلي كه براي افراد، هنگامي كه مي‌خواهند از هم طلاق بگيرند يا با هم ازدواج كنند يا در طول زندگي مشتركشان پيش مي‌آيد و با آن مواجه مي‌شوند، تعيين مقدار مهريه و نفقه يا دريافت يا عدم دريافت آن است.

يك‌سري حقوق مالي در قانون براي زنان در نظر گرفته شده است. برخي از اين حقوق، به موجب عقد نكاح به زن تعلق مي‌گيرند و ارتباطي به طلاق ندارند و مرد مكلف به پرداخت آن‌ها است. از جمله اين حقوق مي‌توان به نفقه و مهريه زنان اشاره كرد. اما سوالي كه همواره مطرح مي‌شود آن است كه محدوده اين حقوق تا كجا است؟ چه زماني اين حقوق به زن تعلق نمي‌گيرد؟ در اين مطلب از مجله دلتا به موضوع عدم تعلق مهريه و نفقه مي‌پردازيم.

در چه شرايطي مهريه به زن تعلق نمي‌گيرد؟

• بر طبق ماده ۱۰۸۹ قانون مدني هر گاه عقد بين زوجين به دليلي باطل باشد و بين آن‌ها نزديكي نيز واقع نشده باشد، مهريه به زن تعلق نمي‌گيرد. تنها استثناء آن فسخ به دليل عنن بودن مرد است. يعني مردي كه توانايي عمل زناشويي نداشته باشد كه در اين‌صورت با فسخ نكاح، زن نصف مهريه را دريافت خواهد كرد.
• اگر زوجين بين خود مهريه‌اي را تعيين نكرده باشند و قبل از آن كه ميزان آن تعيين شود، زن فوت كند و رابطه زناشويي هم برقرار نشده باشد، مرد هيچ الزام و اجباري در پرداخت آن ندارد. در غير اين‌صورت ورثه مي‌توانند مهريه زن را مطالبه كنند.
• پرواضح است در صورتي‌كه نوع طلاق، طلاق توافقي باشد و زن طبق توافق مهريه خود را به مرد بخشيده باشد نيز مهريه‌اي به زن تعلق نخواهد گرفت.

مواردي كه مرد مي‌تواند نفقه زن را پرداخت نكند

•  عدم تمكين زن

براساس قانون مدني درصورت عدم تمكين از طرف زن، وي مستحق نفقه نخواهد بود. تمكين به معني برآوردن همه نيازهاي شوهر و اجابت نمودن خواسته‌هاي شرعي وي از جمله رابطه زناشويي است.

•  ترك بي‌دليل منزل توسط زن

يكي ديگر از موارد اجازه عدم پرداخت نفقه به مرد، زماني است كه زن بدون دليل و بدون رضايت شوهر خانه را ترك نموده و حتي درصورت اقامت در خانه پدر نيز، مرد مي‌تواند از پرداخت نفقه خودداري كند.

همچنين درمورد زني كه بي‌دليل از تمكين شوهر دست بردارد و ناشزه يا نافرمان شود، مرد مي‌تواند علاوه بر عدم پرداخت نفقه، زن را طلاق داده و زن ديگري اختيار كند.

•  عقد موقت

درمورد عقد موقت نيز مرد ملزم به پرداخت نفقه نيست. مگر اينكه عقد موقت با شرط پرداخت نفقه جاري شود.

•  طلاق در شرايط نافرماني زن

هم‌چنين زني كه مطلقه باشد نفقه وي در زمان عده برعهده شوهر است مگر اينكه طلاق در شرايط نافرماني زن اتفاق افتاده باشد كه در اين‌صورت به وي نفقه تعلق نمي‌گيرد. البته درصورت بارداري زن از طرف شوهر، زن بايد تا زمان وضع حمل از مرد نفقه دريافت كند.

•  فوت مرد و عدم بارداري زن

درصورت فوت شوهر ، اگر زن از شوهر باردار نباشد به وي نفقه تعلق نمي‌گيرد. ولي اگر زن از شوهر باردار باشد، در زمان عده بايد نفقه وي از دارايي مرد و درصورت عدم دارايي مرد از اموال اقارب وي به زن پرداخت شود.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي آيا شوهر اجازه فروش جهيزيه زن را دارد؟ مطالعه كنيد.

در عالم حقوق اصل بر آن است كه اموال هيچ‌كس را نمي‌توان بدون رضايت وي به ديگري داد، مگر اين‌كه در موارد خاصي قانون اين اجازه را داده باشد.

از جمله مواردي كه فرد، چه راضي باشد چه راضي نباشد، اموالش به ديگران مي‌رسد مربوط به ارث است كه در قانون و شريعت اسلام احكام ويژه‌اي دارد. بنابراين، هيچ شخصي نمي‌تواند قبل از فوت خود، يكي از وارثين يا همه‌ آن‌ها را از ارث محروم كند. در اين مطلب از مجله دلتا به موضوع تقسيم ارث متوفي مي‌پردازيم.

چه كساني از متوفي ارث مي‌برند؟

همان‌طور كه مي‌دانيم ارث متعلق به خويشاوندان نسبي متوفي است. يعني كساني كه با متوفي رابطه‌ خوني دارند و تنها كسي كه از اين قاعده مستثني است، همسر متوفي است كه در هر صورت از وي ارث خواهد برد.

خويشاوندان نبي هر فرد مطابق يك قاعده‌ كلي در قانون به سه طبقه تقسيم مي‌شوند. كه اين سه طبقه، به ترتيب نزديك‌تر بودن به فرد متوفي مرتب شده‌اند. اين طبقات مطابق ماده ۸۶۲ قانون مدني عبارت‌اند از:

•  پدر، مادر، فرزندان ( نوه‌هاي فرد، در جايي كه همه‌ فرزندان وي فوت كرده باشند)
• پدربزرگ، مادربزرگ، برادران و خواهران (و فرزندان برادران يا خواهران در جايي كه خود برادران يا خواهران وي همگي فوت كرده باشند)
• عموها، عمه‌ها، دايي‌ها، خاله‌ها (و فرزندان آن‌ها در جايي كه فرد، همه‌ افراد نام برده در طبقه‌هاي قبل را از دست داده باشد)

به اين دو نكته در تقسيم ارث توجه داشته باشيد:

اولا اگر حتي يك نفر از طبقه‌ اول وجود داشته باشد، هيچ ارثي به طبقات ديگر نمي‌رسد. هم‌چنين، اگر وارثي در طبقه يك وجود نداشت، بايد به سراغ طبقه‌ دوم برويم و تنها در صورتي‌كه هيچ وارثي در طبقه‌ اول و دوم پيدا نشود، نوبت به وراث طبقه‌ سوم مي‌رسد.

ثانيا همسر متوفي، هميشه در كنار خويشاوندان نسبي وي (طبقات سه‌گانه‌ ذكرشده) ارث خواهد برد و حتي در مواردي كه هيچ فردي از خويشاوندان طبقات سه‌گانه‌ متوفي زنده نباشد، مي‌تواند در برخي از موارد، تمام ارث را مالك شود.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي در اين شرايط زن مي‌تواند جدا از شوهرش زندگي كند مطالعه كنيد.

تنظيم مبايعه‌نامه يكي از فرآيندهاي خريد يا فروش ملك است كه به‌طور معمول قبل از عقد قرارداد بين طرفين نوشته مي‌شود.

آمار پرونده‌هاي ناشي از دعاوي ملكي و قراردادي در دادگاه‌ها و دادسراها بسيار بالاست. به جرات مي‌توان گفت حدود ۵۰ درصد پرونده‌هايي كه هر روز در مراجع قضايي از سوي طرفين قرارداد طرح مي‌شود، مربوط به مشكلات ناشي از معاملات ملكي است. در اين مطلب از مجله دلتا به موضوع اشتباهاتي در تنظيم مبايعه نامه مي‌پردازيم.

هرگاه تصميم خريد و فروش خانه يا آپارتماني را اتخاذ كرديد اين موارد را بررسي كنيد تا در قراردادتان نوشته نشود، يا اگر نوشته نشده، تاكيد كنيد كه در قرارداد نوشته شود چون اين موارد جزء بايدها و نبايدهاي مبايعه‌نامه‌ها محسوب مي‌گردند.

۵ اشتباه در تنظيم مبايعه نامه

• اشتباه در نوشتن مبلغ يا قيمت مورد معامله
• اشتباه در نوشتن تاريخ تحويل ملك
• عدم درج مشخصات دفترخانه و زمان تنظيم سند رسمي انتقال ملك
• نوشتن خسارت قراردادي يا وجه التزام گزاف و خارج از توان خريدار يا فروشنده
• شرط فسخ معامله بدون تعيين مدت فسخ

از اين ۵ ويژگي، چهار مورد اول مشترك بين خريدار و فروشنده است.  هر دو طرف بايد به درج و يا عدم درج آن توجه كافي داشته باشند. مورد پنجم مخصوص خريدار است.

چون اگر شرط فسخ مدت نداشته باشد و خريدار پولي را به فروشنده پرداخت كند، طبق ماده ۴۰۱ قانون مدني هم شرط و هم عقد هر دو باطل است.

در اين حالت فروشنده مي‌تواند بزند زير معامله و حكم تاييد بطلان مبايعه‌ نامه را از دادگاه بگيرد و تازه خريدار بايد بيفتد دنبال فروشنده كه پولش را پس دهد.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي چگونه مي‌توان املاك مشاع را تقسيم كرد؟ مطالعه كنيد.

طبق ماده ۱۱۶۸ قانون مدني، نگهداري از فرزندان هم حق و هم تكليف پدر و مادر است. بر اين اساس نمي‌توان حق نگهداري و تربيت فرزند را بدون دليل موجه و حكم دادگاه از پدر و مادر سلب كرد.

طبق ماده ۱۱۷۸ قانون مدني، پدر و مادر مكلف هستند كه در حدود توانايي خود به تربيت فرزند يا فرزندان خويش بر حسب مقتضي اقدام كنند و نبايد نسبت به آن‌ها بي‌توجه باشند. سهل‌انگاري در نگهداري و تربيت فرزند موجب سقوط حق حضانت مي‌شود. در اين مطلب از مجله دلتا به موضوع محروميت از حضانت فرزند مي‌پردازيم.

محروميت از حضانت فرزند

مطابق ماده ۱۱۷۳ قانون مدني اصلاحي ۱۳۷۶، هرگاه در اثر عدم مواظبت يا انحطاط اخلاقي پدر يا مادري كه طفل تحت حضانت اوست، صحت جسماني يا تربيت اخلاقي طفل در‌ معرض خطر باشد.

محكمه مي‌تواند به تقاضاي نزديكان طفل يا به تقاضاي قيم او يا به تقاضاي رئيس حوزه قضائي هر تصميمي را كه براي حضانت طفل‌ مقتضي بداند، اتخاذ كند.
‌موارد ذيل از مصاديق عدم مواظبت يا انحطاط اخلاقي هر يك از والدين است:

•  اعتياد زيان‌آور به الكل، مواد مخدر و قمار
•  اشتهار به فساد اخلاق و فحشاء
•  ابتلا به بيماريهاي رواني با تشخيص پزشكي قانوني
•  سوء استفاده از طفل يا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقي مانند فساد و فحشاء، تكدي‌گري و قاچاق
•  تكرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف

انواع ضمانت اجراي حضانت

قانون براي آن‌كه هريك از والدين وظايف خود را در اجراي حضانت فرزند بعد از طلاق به درستي انجام دهند، ۳  ضمانت اجرايي در نظر گرفته است كه از اهميت بسيار بالايي برخوردار هستند.

ضمانت اجراي جلوگيري از اعمال حق حضانت

طبق ماده ۶۳۲ قانون مجازات اسلامي، اگر كسي از دادن فرزنداني كه به اون سپرده شده است، به اشخاصي كه قانونا حق مطالبه دارند، امتناع كند به مجازات حبس از ۳ تا ۶ ماه يا به جزاي نقدي از يك ميليون و پانصد هزار ريال تا سه ميليون ريال محكوم خواهد شد.

ضمانت اجراي خودداري از اعمال حضانت

طبق ماده ۱۱۷۲، هيچ يك از والدين حق ندارند در مدتي كه حضانت فرزند به عهده اوست، از نگهداري وي امتناع كند.

در صورت امتناع يكي از والدين، حاكم بايد به يكي از نزديكان  فرزند را به هريك از والدين كه حضانت به عهده اوست، الزام كند.

ضمانت اجرايي عدم مواظبت از فرزند

طبق ماده ۱۱۷۳، اگر كسي كه نگهداري يا مواظبت از فرزند به اون سپرده شده است در انجام وظايف خود كوتاهي كند و زياني به فرزند وارد شود، مسئول جبران زيان وارده خواهد بود.

به عنوان مثال ماده ۶۳۳ قانون مجازات اسلامي گفته است. هرگاه كسي فرزند يا شخصي را كه قادر به محافظت از خود نيست، در محلي كه خالي از سكنه است رها نمايد. مجازاتش حبس شش ماه تا دو سال و يا جزاي نقدي سه تا دوازده ميليون ريال است.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي در اين شرايط زن مي‌تواند جدا از شوهرش زندگي كند مطالعه كنيد.

قرارداد رهن و اجاره يكي از مهم‌ترين قراردادها بين مردم است و معمولا درگيري و اختلافات زيادي بين طرفين پيش مي‌آيد.

يكي از رايج‌ترين اختلافات بين موجر و مستاجر، تاخير در استرداد يا بازگرداندن پول پيش خانه از سوي موجر است. كه به دليل عدم توجه به مواردي در هنگام تنظيم و امضاي قرارداد اجاره و عدم تعيين ضمانت اجرايي قوي براي قرارداد روي مي‌دهد. در اين مطلب از مجله دلتا به موضوع پس گرفتن پول پيش مي‌پردازيم.

استرداد وديعه چيست؟

روش‌هاي پرداخت وديعه به موجر

• شرايط پرداخت وديعه به‌صورت نقد

اگر قرار است پول پيش به‌صورت نقدي توسط مستاجر به موجر پرداخت شود، قطعا بايد صورت‌جلسه‌ه­اي مبني بر پرداخت وجه فوق تنظيم شود و از موجر، وكيل يا نماينده قانوني او امضاء و اثر انگشت دريافت كرد تا مبادا در آينده مشكلي به وجود آيد و موجر ادعا كند كه چنين مبلغي پرداخت نشده است.

• شرايط پرداخت پول پيش يا وديعه در قالب چك

اگر قرار است وديعه به‌صورت چك به موجر پرداخت شود، چك تضمين‌شده باشد تا در صورت مواجه با مشكل، بتوان از چك و استعلام آن در دادگاه استفاده كرد و پرداخت وجه توسط مستاجر را ثابت كرد.

• شرايط پرداخت پول پيش يا وديعه در عرف

گاهي وقت‌ها در عرف بجاي قرض­‌الحسنه از اصطلاحاتي همچون وديعه يا پول رهن يا ساير عناوين ديگر استفاده مي‌شود.

مهم اين است كه اين وجه به‌صورت قرض­‌الحسنه بايد در قرارداد نوشته شود. البته استفاده از واژه قرض‌­الحسنه به جاي پول پيش يا وديعه، به نفع موجرين است.

زيرا اگر در اجاره‌نامه از اصطلاح وديعه استفاده شود، يعني پول به‌صورت امانت در اختيار موجر است.

 موجر حق استفاده از اين وديعه يا امانت را ندارد و در صورت استفاده، به جرم خيانت در امانت مورد تعقيب كيفري قرار خواهد گرفت.

ولي اگر از اصطلاح حقوقي و صحيح قرض‌­الحسنه استفاده شود، به اين معني است كه اين پول به موجر قرض داده شده و موجر مي­‌تواند آن را در مدت قرارداد مورد تصرف قرار دهد و به عبارتي خرجش كند.

مورد ديگر اينكه اگر در پايان مدت اجاره خسارتي به محل استيجاري برسد يا مستاجر بدهي نسبت به اجاره ماهيانه يا ورود خسارت به ملك دارد، موجر مي­‌تواند از محل قرض­‌الحسنه، طلب يا خسارات وارده به ملك را برداشت كند.

نكات مهم در دعواي الزام موجر به استرداد پول پيش خانه

• تقاضاي مستاجر براي استرداد وديعه در صورتي مورد قبول دادگاه قرار مي‌گيرد كه مستاجر مورد اجاره را تخليه كند.
• در صورتي‌كه مستاجر نشاني فعلي محل اقامت موجر را نداند، مي‌تواند همان نشاني كه از وي در اجاره‌نامه ذكر شده است را به دادگاه اعلام كند.
• مستاجر مي‌تواند ضمن دادخواست الزام موجر به پرداخت و استرداد وديعه، خسارت تاخير در پرداخت را نيز مطالبه كند.
• اگر اثبات شود موجر از پرداخت وديعه به مستاجر خودداري كرده است، موجر نمي‌تواند مستاجر را به پرداخت خسارت تاخير در تحويل محكوم كند.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي نكات مهم كه در مورد انتقال سند ملك بايد بدانيد مطالعه كنيد.

خواستگاري تقاضاي ازدواج مرد از زن است. اين تقاضا، در قوانين ما با محدوديت‌هايي روبرو است. به‌عبارت‌ديگر، مردان نمي‌توانند از هر زني كه بخواهند خواستگاري كنند، بلكه در اين زمينه موانعي وجود دارد.

ازدواج افراد با يكديگر در شرايطي توسط قانون منع شده و براي زن و مرد در صورت اطلاع از قانون و سرپيچي از آن مجازات در نظر گرفته شده است. در اين مطلب از مجله دلتا به موضوع موانع خواستگاري مرد از زن مي‌پردازيم.

اگر زن شوهر داشته باشد

مرد نمي‌تواند از زني كه متاهل و داراي شوهر است، خواستگاري كند. يكي از شرايط صحيح بودن عقد ازدواج، بدون شوهر بودن خانم است. تا‌جايي‌كه قانون مدني ما، نكاح با زن شوهردار را درصورتي‌كه نسبت به متاهل بودن زن و ممنوع بودن ازدواج با او علم وجود داشته باشد، موجب بطلان ازدواج مي‌داند و درعين‌حال، اين زن و مرد براي هميشه از ازدواج باهم محروم مي‌شوند.

اگر مرد چهار زن دائمي داشته باشد

بر اساس مقررات قانوني و شرعي، هرگاه مردي با چهار زن به‌طور هم‌زمان عقد ازدواج، به‌صورت دائم منعقد كرده باشد، از ازدواج دائم با زن پنجم منع شده است.

اگر زن در عده باشد

عده مدتي است كه در طي آن، زني كه عقد ازدواجش برهم‌خورده، نمي‌تواند ازدواج مجدد كند. عده در قانون، داراي اقسامي است كه هركدام از آن‌ها مدت خاص خود را دارد.

خواستگاري از زني كه در هريك از اقسام عده قرار دارد، ممنوع است. بنابراين ازدواج با او نيز باطل بوده و اگر اجراي عقد ازدواج منجر به رابطه زناشويي شود، حتي با جهل آن‌ها، حكم حرمت ابدي جاري مي‌شود.

خويشاوندي نسبي، سببي و رضاعي

شرع و قانون، خواستگاري و به‌تبع آن ازدواج با خويشاوندان نسبي، سببي و رضاعي را منع كرده است. خويشاوندان نسبي، پدر و مادر و پدربزرگ و مادربزرگ، فرزند و نوه‌ها، برادر و خواهر و فرزندان آن‌ها، عمه و عمو و خاله و دايي خود شخص و پدر و مادر و اجداد و جدات او هستند.

خويشاوندان سببي، خويشاونداني هستند كه از طريق ازدواج با شخص قرابت پيدا مي‌كنند. بنابراين، نكاح ميان مرد و مادر و جدات زن حتي پس از برهم خوردن ازدواج ممنوع است.

خويشاوندان رضاعي نيز، كساني هستند كه از طريق رضاع و شير خوردن با شخص قرابت مي‌يابند.

مطلقه بودن به سه طلاق

زني كه سه مرتبه متوالي زن يك نفر بوده و مطلقه شده است، نمي‌تواند دوباره با همان مرد ازدواج كند. مگر اين‌كه به عقد ازدواج دائم مرد ديگري درآيد و پس از وقوع نزديكي با او، به‌واسطه طلاق، فسخ يا فوت، جدايي حاصل شود.

كفر

بر اساس احكام و قوانين اسلام و ايران، نكاح زن مسلمان با مرد غيرمسلمان جايز نيست. به‌اين‌ترتيب، مرد نمي‌تواند از زني كه كافر است، خواستگاري كند.

احرام

آخرين مانع خواستگاري و نكاح، احرام است. در حالت احرام، زن و مرد از ازدواج با يكديگر منع شده‌اند. بنابراين عقد نكاح در حال احرام باطل بوده و در صورت آگاهي نسبت به چنين ممنوعيتي موجب حرام شدن ابدي زن و مرد نسبت به هم مي‌شود.

پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي اگر مرد زن دوم بگيرد آيا زن اول حق طلاق دارد؟ مطالعه كنيد.