يكي از رايجترين پروندههاي جاري در محاكم حقوقي، پروندههاي مربوط به اختلاف در تقسيم ارث، ميان وراث است.

از آنجا كه در زمينه ارث مواردي براي رسيدن وراث به ارث وجود دارد، مواردي نيز براي منع شدن وراث از ارث موجود است. كه به اين موانع حاجب ميگويند. در اين مطلب از مجله دلتا به موضوع موانع ارث بردن ميپردازيم.
حجب ارث
يكي از موانع ارث كه باعث ميشود شخص يا بهطور كلي ارث نبرد يا در صورتي هم كه ارثي برد بهطور جزئي باشد حجب ارث است.
اقسام حجب
بهطور كلي اقسام حجب را ميتوان به دو نوع حجب حرماني و حجب نقصاني تقسيم كرد.
حجب حرماني
در واقع در حجب حرماني هر شخصي كه ارتباط نزديكتري با ميت داشته باشد مانع از ارث بردن شخصي كه ارتباط دورتري با ميت دارد ميشود.
يعني وارثاني كه در درجه اول قرار دارند و شامل پدر و مادر، فرزند، همسر ميشوند، مانع از ارث بردن طبقات پايينتر كه شامل خواهر و برادر و خاله و عمو و غيره هستند، ميشوند. براي مثال حذف شدن برادرزاده از ليست وراث به دليل وجود خواهر و برادر متوفي است.
حجب نقصاني
در تعريفي ساده در مورد حجب نقصاني ميتوان گفت كه در واقع به دليل وجود يك شخص در ميان ورثه اشخاص ديگر از مرتبهاي بالاتر كه حق خوبي در ارث دارند، به مرتبهاي پايينتر كه حقشان كمتر ميشود كاهش پيدا ميكنند.
براي مثال ميتوان گفت كه پدر و مادر ميت در حالت خوب و بالا از ميت ارث خواهند برد. ولي اگر ميت فرزندي داشته باشد، فرزند او باعث ميشود تا پدر و مادر ميت كمتر از حالت عرف ارث ببرند.
موانع ارث بردن
محجوبين دسته اول
اين دسته شامل افرادي ميشود كه ممكن است بهطور كلي به دلايلي مثل جزو طبقههاي فرعي بودن (برادرزاده)، داشتن نسبت دور و غيره از ارث بردن بهطور كامل منع و محروم شوند.
محجوبين دسته دوم
اين گروه معمولا بهطور جزئي از ارث بهره ميبرند. منع شدن آنها به طور كلي با درصد بسيار كمي صورت ميگيرد كه شامل پدر و مادر، فرزند، زن و شوهر ميشوند.
حجب از رد
اگر بعد از تقسيم كردن اموال بين وارثان مقداري از اموال اضافه آمد، در اينصورت اين مقدار از اموال كه اضافه آمده است حتما بايد بين وارثان كه تعيين شده است تقسيم شود. مگر اينكه وراث براي زمانيكه اموال اضافه آمد مانع داشته باشند كه در اينصورت ارث به آنها تعلق نميگيرد.
براي مثال زن بيش از يك چهارم مال را مطلقا نميتواند به ارث ببرد. شوهر نيز بيش از يك دوم را درصورت وجود وراث نسبي ديگر نميتواند به ارث ببرد.
مادر نميتواند بيشتر از يك ششم مال را به ارث ببرد. در برخي موارد هم از حجب رد محروم ميشود، البته درصورتيكه حاجب داشته باشد.
پيشنهاد مطالعه: براي آشنايي با نكات حقوقي مطلب آيا ورثه بايد بدهيهاي متوفي را بپردازند؟ را مطالعه كنيد.